آذربایجان پرس

اخبار آذربایجان، ایران و جهان

آذربایجان پرس

اخبار آذربایجان، ایران و جهان

۱۶ مطلب با موضوع «تورکجه» ثبت شده است

بختیار وهاب زاده دن بیر گوزل شعر

| جمعه, ۲۲ فروردين ۱۳۹۹، ۱۰:۴۲ ب.ظ | ۰ نظر

بختیار محمود اوْغلو واهاب‌زاده (۱۹۲۵-۲۰۰۹) آذربایجان ادبیاتی‌ و بوتؤولوکده آذربایجان ادبی فیکری‌نین گؤرکملی نوماینده‌سی اولان خالق شاعیریدیر. بختیار وهاب‌زاده‌نین آدی تکجه آذربایجاندا دگیل، اونون حودودلاریندان چوخ اوزاقلاردا بئله تانینیر. بختیار وهاب‌زاده شاعیر، دراماتورق، ایستعدادلی عالیم و پوبلیسیست اولماقلا یاناشی، غئیرتلی و جسارتلی ایجتیماعی خادیم، ساده و صمیمی اینسان کیمی ده تانینیر و سئویلیر. تصادوفی دگیل کی، اونون اثرلری - شعر کیتابلاری، دراملاری و پوبلیسیستیک یازیلاری دونیانین چوْخ دیللرینده، او جومله‌دن اینگیلیس، فرانسه، آلمان، فارس، پولیاک، ایسپان، ماجار و کئچمیش ساوئت بیرلیگی‌نین بیر چوْخ خالقلاری‌نین دیللرینه ترجومه ائدیلمیش و بۇ اثرلر چوْخ بؤیوک ماراق و سئوگی ایله قارشیلانمیشدیر.

 

 

بختیار وهاب زاده نین آللاه شعری

 

ایدراکدا یول آچمیش گئجه دن گوندوزه آللاه،
گولدورمه سه ن اؤز کؤنلونو، گولمز اوزه آللاه
دونیایا شفقلر کیمی تانریم سپلنمیش،
قلبین گؤزو یانماسا، گؤرونمز گؤزه آللاه.

آللاه! بیلیریک جیسم دئییل، بس ندیر آللاه؟
ان یوکسک اولان حاقدا، حقیقت ده یر آللاه.
دوندونسا تکامل و گؤزللیک قاباغیندا،
درک ائت بو، تعجوبده، بو حئیرتده دیر آللاه.

بیلدیک، بیلیریک، گیزلیدیر اینسان داکی قدرت،
هر کس اونو فهم ائتمه سه، عاجیزدیر او، البت.
اینسانین ازل بورجودور اینسانلیغا حؤرمت،
اینسانلیغا حؤرمتده، لیاقتده دیر آللاه.

گئرچک ده بودور: گیزلیدیر هر ذره ده وحدت.
بیر ذره ایکن کله قوووشماق اولو نیت.
گؤردوکلریمیز ظاهیردیر، بطنه نفوذ ائت!
باطنده کی، جؤوهرده کی فیطرتده دیر آللاه.

فیطرت ده یاتیر سؤزده، سؤزون اؤز یوکو فیکریم.
سئچمیش، سئچه جک دایما توکدن توکو فیکریم.
من بیر آغاجام، یارپاغی سؤزلر، کؤکو فیکریم،
سؤزلرده دئییل، سؤزده کی حیکمتده دیر آللاه.

اینسان! تپه دن دیرناغا سن آرزو، دیلکسن،
نفسینده دویومسوز، فقط عشقینده ملکسن.
ظولمون اوزونه حاق دئییلن شیلله نی چکسن،
شیللنده مؤهورلنمیش او غئیرتده دیر آللاه.

جاهیل ائنر آلچاقلیغا، اؤز قلبینه یئنمز،
ویجداندان اگر دؤنسه ده، خیریندن او دؤنمز.
ظولمتده، جهالتده، عداوتده گؤرونمز،
ایلقاردا، صداقتده، محبتده دیر آللاه.

 

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۲۲ فروردين ۹۹ ، ۲۲:۴۲

تورکونو یازمازلار کی، دانیشارلار!

| شنبه, ۱۶ فروردين ۱۳۹۹، ۰۵:۴۸ ب.ظ | ۰ نظر
۱۳۷۹جو ایلده بیر سیرا اؤیرنجی یولداش‌لارلا بیرلیکده تبریز بیلیم‌یوردوندا تورکجه دیل کیلاسی قورماق قرارینا گلدیک. آنجاق، بو ایشه گؤره، تبریز بیلیم یوردونون فرهنگی ایش‌لر یاردیمچیلیغیندان مجوز آلمالیییدیق. بونا گؤره ده ایسته‌یییمیزی بیر کاغیذا یازیب، وورغولادیغیم قوروما باش ووردوق. اورادا بیر منشی خانیم وار ایدی. بیزی گؤرجک اورا باش ووردوغوموزون ندنینی سوروشدو. آنا دیلیمیزی اؤیرنمک اوچون تورکجه دیل کیلاسی قورماق ایسته‌دیییمیزی دیله گتیردیییمیزده، چاشباش قالیبان سوروشدو:
 
- "یانی نهههه؟! آنا دیلیمیزی باشاریروخ داااا"
اونون سؤزونه یانیت اولاراق دئدیم: "یوخ، بیز باشارمیریق، سیز باشاریرسینیزسا بیر صفحه تورکو یازی یازین بیزه؟!"
چاشباش قالمیش خانیم منیم بو سؤزومو ائشیتدییینده مات-مات بیزه باخاراق "آخی تورکونو یازمازلار کی، دانیشارلار دا"! دئیه یانیت وئردی. منسه "دئییرسینیز من ایکی صفحه یازیم" دئیه‌رک "دیل باجاریق‌لارینین بیری دانیشماقدیرسا باشقاسی ایسه یازماقدیر" سؤزونو آنلاتماغا چالیشدیم...
 
ی س: ایندی آز-قالا ییرمی ایل بو اولایدان کئچیر. بو ییرمی ایلده هئچ نه قازانماساق دا، اَن آزی چوخلارینی باشا سالمیشیق کی تورکجه‌نی یالنیز دانیشمازلار، بلکه یازارلار دا... بونو بوگون دیلیمیزین دوشمن‌لری ده بئله بیلیرلر.
 
  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۱۶ فروردين ۹۹ ، ۱۷:۴۸

آواز اسماعیل مهدوی خواننده اردبیلی میوه فروش داوران را با صدای بی نظیرش مسحور کرد.

 

آواز اسماعیل مهدوی میوه فروش اردبیلی با صدای بی نظیر داوران را یاد موذن زاده انداخت. عجیب آنکه او در سن 57 ساله تنها 8 ساله که به صورت اتفاقی آواز می خواند و آن هم با این صدای عجیب.

 

داوران به این اجرای او 4 ضربدر سفید دادند و او را به فینال فرستادند. آریا عظیمی نژاد اسماعیل مهدوی را یک استعداد خالص و ناب دانست که دیر کشف شده است.

 

امین حیایی نیز گفت که وسعت صدای آقای مهدوی بی نظیر است و بسیار نزدیک به مرحوم موذن زاده و مداحات ترک اجرا کرد. قابل ذکر است که عمو اسماعیل قطعه ای از مرحوم موذن زاده را نیز اجرا کرد.

 

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۱۴ فروردين ۹۹ ، ۱۸:۳۴

واژگان فرهنگی و هنری در زبان ترکی

| پنجشنبه, ۱۴ فروردين ۱۳۹۹، ۱۰:۰۰ ق.ظ | ۰ نظر

واژگان فرهنگی و هنری در زبان ترکی به شرح زیر میباشد:

 

آگهی بازرگانی– یایلام.

آگهی نامه– یایلان.

آماتور– قیزیقلی.

آمفی تئاتر­- قیییلقا.

آهنگ– آخین. بسته. باغدا. چینلاشیق. اویوم. تارتیم. چالغو. چالغی. هاوا. ییر. قورلاس.

آهنگساز – باغدار. بسته کار. بسته چی.

آهنگسازی– بسته کارلیق. باغدارلیق. بسته له‎مه. بسته چیلیک.

ادبی– گؤرکول. یازینسال. گؤگجه.

ادبیات– یازین. گؤگجه یازیلار. گؤگجه لر.

ادبیات چوپانی– چوْبان یازیسی. قاپیت یازیسی.

ادبیات شفاهی – آغیز ادبیاتی. آغیز یازینی. قارا یازی.

ادیب – گؤرکولچو.

از فرهنگ خود بیگانه– مانقورد.

اقتباس – آغداری. آلینیم.

اقتباس کردن– آغدارماق. آلماق.

انتشارات– یاییمتای. یاییملیق.

انجمن ادبی– گؤرگوسل درنگی.

انجمن– درنک. سالیا.

برنامه رادیویی و تلویزیونی– وئریلیش.

پرده تئاتر– چیمیلداق.

تئاتر – یانسیماج. گؤرموک.

تذکره– باش بیلیت.

تربیع– دؤردله مه.

ترجمه– چئویرمه.

ترجمه کردن– چئویرمک. آغدارماق.

تردید– دوراقسادیش.

تصریع– دوزه له مه.

تغلیب– اوستونله مه.

تلویزیون – گؤزگون. باخیشقا.

تلویزیونی– گؤزگونلوک.

تمدن– بایلام.

تهیه کننده– دوزلدیجی.

چاپ – باسما. باسقی. باسیم. چاپ.

چاپ افست – دوز باسقی.

چاپ سنگی– داش باسما.

چاپ شدن– باسیلماق.

چاپ شده– باسیلمیش.

چاپ کردن– باسماق.

چاپخانه – باسما خانا. باسمالیق.

چاپخانه چی– باسماچی. باسینچی.

چاپگر – باسماج.

حشو– یاماق.

خطابه– سؤیلو. آیتاشی. آیتاییش.

خطیب – سویلامیش.

داستان – اؤتوک. ائرته گی. ناغیل. اؤتکونج. اؤیکو. سؤیلنجه. بوْی.

داستان پرداختن – بوْی بوْیلاماق.

داستان پرداز – داستانچی. بویچو.

داستان تعریف کردن – اؤتکونمک.

داستان سرا– بوْی بوْیلایان.

داستان سرایی– بوْیلاما.

داستان سرایی کردن– بوْیلاماق.

داستان طولانی– ایلان حکایه سی. ایلان بوْی.

داستان کوتاه – بوْیجوق.

داستانی– اؤیکوسل.

دوربین عکاسی– آلیجی.

دوربین فیلمبرداری– چکه لیج.

رادیو – سسگین. آلقیج.

رُباعی– دؤردلوک. مانی. قوْشاجا.

رقص – اوْینادیش. بییی. تالبی. اوْیناما. اوْیناییش. تپسو. اوْیون.

رقصیدن – بییله‎مک. بیییمک. اوْیناماق.

رمان– اؤیکو.

رمانتیست– باش قورومچو.

رمانتیک– قیلدا. باش قوروم.

رمانس– گؤزللمه.

روزنامه – قزئت. گونجه. گونده لیک. ساوی. چاوی.

روزنامه نگار – قزئتچی. گونجه چی.

روزنامه نگاری– قزئتچیلیک. گونجه چیلیک.

روشنفکر– ایشیقلی. آغ یاخا. اردملی.

سانسور– الشدیری. قورجاق.

سانسورچی– الشدیریجی. قورجاتان.

سینما – گؤرونتولوک. باخلوْو.

شاعر – چوچو. سؤیچو. قوْشان. قوْشوقچو. قوْشار. اولگرچی. چاغماچی.

شاعر ساده– قالدیریم قوْشوجوسو.

شاعر مردمی– ائل آخینی. ال اوزانی.

شاعرانه – قوْشارجا. قوْشاریمتیل. قوْشارسی.

شاهکار – آنداشیت. آنیتلیق.

شعر – سؤی. قوْشاق. سؤیله‎مه. قوْشقو. قوْشوق. چاغما.

شعر بداهه– دونبول چالانغاج.

شعر حماسی– قوْچاق.

شعر ستایشی– اؤگونوش.

شعرسرایی– سوْیلاما.

شعر سرودن – وارساقلاماق. ییر قوشماق. سوْیلاماق. قوْشماق.

شعر مردمی– ائل قوْشو.

شعر معاصر – دیزه لک.

شعر واژه – سیجیر.

صحّاف– قابیقچی. قیریجی. قاپاق بیچن. قاپچی.

صحّافی– قابیقلاما. قابیقچیلیق.

صحّافی شدن– قابیقلانماق.

صحّافی کردن– قابیقلاماق.

ضرب المثل – سؤیله ییش.

غَزَل– گؤزل. گؤزلـله‎مه.

غزل سرا– گؤزلچی.

غزل سرایی– گؤزلـله مه.

غزل سرایی کردن– گؤزلـله مک.

فرهنگ – اویغارلیق. کولتور. یوْردام. یوْلون. اردم. ایچه لیک.

فرهنگستان– یوْرداملیق. یوْرومتای.

فرهنگسرا– یوْلونتای.

فرهنگ لغت– سؤزلوک.

فرهنگ و تمدن– یوْردام اردم.

فرهنگی– اویغار . یوْرداملی.

فرهیخته– اویغارلی. اویغار.

فیلم– چکیم.

فیلمبردار– چکیمچی. چکه لیجی.

فیلمبرداری– چکمه. چکیمچیلیک.

فیلمبرداری شدن– چکیلمک. چئورینمک.

فیلمنامه– اوْینانجا.

فیلمنامه نویس– اوْینانجاچی.

قصه– اؤتوک. یوماق. ناغیل. اؤیکو.

قصه گفتن– اؤتکونمک. یوماقلاماق.

قصه گو– ائرتکیجی. اؤتوکچو. ناغیلچی. یوماقچی.

قصه‎های سرگرم کننده برای وقت گذرانی– قورت ناغیلی.

قصیده – سیجیرله مه. قوْشما.

قصیده سرا– قوْشماچی.

قطعه ادبی– داملا یازی.

کارگردان – دوزنچی. یؤنتمن. آلانباشی.

کارگردان نمایش– قورولوشچو. قوْرقانچی.

کارگردانی– یؤنتمه لیک. آلانباشیلیق.

کتاب – باستاق. قاتلاق.

کتاب درسی– درسلیک.

کتاب درسی مکتبخانه– چرکه.

کتابخانه – باستاقلیق. قیمتارا.

کتابخوان – باستاقچی.

کتابدار – باستاقلی.

کتابداری– باستاقچیلیق.

کتابفروش– باستاقچی.

کتابفروشی– باستاقچیلیق.

کمدین– قیزیقچی.

گالری– سرگی.

لف و نشر – سپمه دؤشورمه.

مترجم– چئویرن. آغداران.

مجسمه– آنیتداش. یوْنتو. قورچاق. یوْنماداش. یامقا.

مجلّه – درگی.

مخمّس– بئشلیک.

مستزاد– آرتیرما.

مسمّط– دوزمه.

مشاعره– قوشاقلاشما. باغلاشما.

مطبوعات– باسیملار. یاییملار.

ملمّع– ایکی دیللی.

منتقد– قینار. قینامسیق.

منتشر شدن– یاییلماق.

منتشر کردن– یایماق.

منظومه– قوشاقچا.

ناشر– یاییمچی.

نشیده– اوخونجالیق (شعر دلنشین).

نقاش– بنیزچی. سیرچی.

نقاشی– بنیزچیلیک.

نقرات– قایتالام.

نمایش – گؤستریش. گؤستریم. گؤرک. گؤرونتو. یاییم.

نمایش کمدی یک نفره – سؤیلنگه.

نمایشگاه – سرگی.

نمایشنامه – گؤستریم.

نمایشنامه نویس – گؤستریم یازان. گؤستریمچی.

نورپرداز– ایشیقچی. چکمه چی.

نورپردازی– ایشیقچیلیق. ایشیقلیق.

نویسندگی– یازیچیلیق.

نویسنده– یازیچی.

هجو – سیخاق.

هنر – اوزلوق. ایکا. اوْلجوم. اؤنر. اودون.

هنرپیشه– اوْینامان. اوْینایان. اؤنرلی.

هنرشناس– اؤنرچی. اؤنر تانیش.

هنرمند – اوزمانج. اوزلو. اؤنرلی. اؤنرمن. یارادان.

هنرمند تئاتر – یانسیدار.

هنرمند نقش اول – باش اوْیونچو.

هنرمندانه – اوزلوجا. اؤنرلیجه.

هنرمندی– اوزمانلیق. اؤنرلیک. اؤنرمنلیک.

هنرور– باجاریلی.

هنرهای زیبا – اینجه صنعت. بدیعی صنعت.

هنری– اوزلوقسال. بدیعی. گؤرکن. اؤنه ریش. یارادیق. یاسنی.

 

پرویز زارع شاهمرسی

 

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۱۴ فروردين ۹۹ ، ۱۰:۰۰

رمان جدید «آلچا گؤزۆندن گلسین» به زبان ترکی در ۱۷۸ صفحه توسط آقای حافظ خیاوی به صورت الکترونیکی منتشر شد.

نشریه ایشیق در خصوص آقای حافظ خیاوی نویسنده این رمان از قول دیگر نویسندگان و ادیبان ترکی نویس ایران مطالبی را ذکر کرده که آن را در ادامه تقدیم مخاطبان عزیز وبلاگ آذربایجان‌پرس می نماییم.

مخاطبان و علاقه‌مندان زبان ترکی در ایران عزیز، به منظور حمایت از نویسنده و زبان ترکی، در صورت امکان می توانند مبلغ ۱۵ هزار تومان را به حساب آقای حافظ خیاوی به شماره حساب زیر واریز نمایند:
۱۵۳۱ ۹۲۳۴ ۱۰۱۱ ۵۸۹۲
بانک سپه

 

دانلود
عنوان: آلما گوزوندن گلسین 
حجم: 1.13 مگابایت

 

 

دوقتور سلیم زحمت‌دوست

«حافظ مانده آذر» معروف به «حافظ خیاوی»
در شهر ما یعنی مشکین شهر، متولدین سالهای 1350 تا 1355 انگار یک نسل جداگانه‌ای هستند، یک تعداد و گروهی که در ادبیات و هنر واقعا حرفی برای گفتن دارند، اگر بخواهیم نام ببریم شاید خیلی‌ها از قلم بیافتند اما میتوان گفت نسلی که با «توکل کیان خیاو» شروع شده با «حافظ» و «کامیل قهرمان اوغلی» و «نصرالله کیشی‌زاده» و «منصور مظلومی» و «اسد یعقوبی» و «احمد رستم اوغلی»، «غفور امامی‌زاده» و «عمار احمدی» و خیلی های دیگر ادامه پیدا میکنند که اگر همه‌اینها را بچه‌های دنیز ( کتابفروشی جلیل مقدسی) یا بچه‌های وراوی ( هفته نامه وراوی) بنامیم، خیلی بیراه نخواهد بود، یعنی پاتوق اصلی‌اینها کتابفروشی دنیز است و اکثر‌این دوستان با انتشار هفته نامه وراوی، جرات یافته و قلم به دست گرفته اند.
در میان‌این بچه‌ها «حافظ خیاوی» شخصیت ویژه‌ای است، اول از‌این جهت که وقتی همه شعر مینوشتند او نثر نوشت و دیگر‌اینکه نثرش اندیشمندانه است در هر جمله و هر پاراگراف نوشته‌هایش حرفی برای گفتن دارد.
حافظ خیلی جوان بود که در دومین یا سومین شماره وراوی مطلبی نوشت با عنوان ( مرگ و مرگ اندیشی) – تقریبا در‌این مضمون- و با همان یک مقاله نشان داد که حرفی برای گفتن دارد و زمانیکه اولین اثرش با عنوان «مردی که گورش گم شد»، جایزه «فستیوال روزی روزگاری» را کسب کرد، برای خودش در ادبیات‌ایران جای مخصوصی حاصل نمود که نامش از مرزهای کشور گذشت و آثارش به زبانهای انگلیسی و فرانسه ترجمه شد.
حافظ در نوشتن داستانهای بومی خود هیچ تکلف و تصنعی ندارد، خیلی ساده و بی غل و غش و بی ریا می نویسد، ماجرای بسیار ساده‌ای را که اغلب اتفاق افتاده به زبان زیبای داستان روایت میکند اما در عین سادگی متن، بسیار وقت میگذارد، خودش میگوید که جمله‌ها را چندین بار و چندین بار عوض میکنم و تا وقتیکه جمله دلخواهم را نیافته‌ام آرامش ندارم.
طبیعت و سرشت حافظ برای داستان نویسی خیلی مناسب است، به هر ماجرای ساده‌ای با دقت تمام گوش میکند و میتواند از هر ماجرای ساده‌ای داستان بسازد، مخصوصا ماجراهای روزمره‌ای که در محیط مشکین شهر رخ میدهد.
خودش میگوید که محیط و اتمسفر مشکین شهر شبیه آمریکای لاتین است و جان میدهد برای نوشتن داستانهایی در شیوه رئالیسم جادویی.
با‌ اینکه بسیار آرام است و کمتر در جمع حاضر میشود، اما بسیار تیزهوش و کنجکاو است، هر فردی از ساکنان ‌این شهر در نظر حافظ یک کاراکتر کامل برای نوشتن داستان است. اغلب شخصیتهای داستانهایش افراد عادی کوچه و خیابان است، همسایه‌ها، اعضای فامیل، حتی برادر و خواهرهایش برای او شخصیت داستانی هستند.
من فکر میکنم حافظ بیشتر از آنچه در عالم واقعیت زندگی کند در داستانهایش زندگی میکند، وقتی راه میرود، غذا میخورد، استراحت میکند، میخوابد، بیدار میشود، در عالم داستانهایش سیر میکند، زندگی حافظ داستانهایش است و اطرافیان او شخصیتهای داستانی او هستند.
خلاصه ‌اینکه حافظ نابغه‌ای است در عالم داستان نویسی و مطمئنا در‌ آینده آثار بزرگتری از حافظ خواهیم دید.
چند وقتی است که در انجمن شعر و ادب مشکین شهر کارگاه داستان نویسی برگزار میکند، که در حقیقت ‌این کارگاهها نیز داستانهای بسیار جذاب و خواندنی هستند، افسوس می‌خورم که چرا از آغاز شروع ‌این کارگاهها، نتوانستیم جلسات را فیلمبرداری کرده در اختیار علاقمندان قرار دهیم، که واقعا هر لحظه ‌این کارگاههای آموزشی ارزش بسیار زیادی دارند.

 

ادامه نوشته را در اینجا بخوانید.

 

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۱۰ فروردين ۹۹ ، ۰۰:۵۹

آنا یاسانین ۱۵ اینجی اصلینه فرق‌لی باخیش

| شنبه, ۹ فروردين ۱۳۹۹، ۰۲:۰۲ ق.ظ | ۰ نظر
۱۵ اینجی اصل ساده جه و ساده جه تورک دیلینه قارشی آنا یاسادا یئرلشدیریلیبدی. ایراندا ایکی گرچک و باغیمسیز دیل وار. عرب و تورک دیلی. عربجه نین وجودو ۱۶ اینجی اصله دایاناراق اسلام و قرآن دیلی کیمی تانینیب و رسمی ائیتیمی گرکلی ساییلیب. فارسی آدلانان دیل، دیلچیلیک بیلیمی باخیمیندان باغیمسیز بیر دیل اولمادیغی و سؤزلرینین ۸۰ فاییزی عرب، تورک ولاتین دیل لریندن آلیندیغینا رغمن، اؤلکه نین تکجه قوندارما رسمی دیلی کیمی یئر آلیب. باشقا دیللر باغیمسیز دیل دئییل دری ناقص قوندارما دیلینین لهجه لری سیراسیندادیلار. بو اوزدن ۱۵ اینجی اصلین اجراسینی هایقیرانلار بیرداها اوتوروب اونو دیقتله اینجه له ییب گؤرمه لی دیلر کی تورک دیلینه آنا یاسادا یئر یوخدو. ایراندا بیر رسمی بیرده اسلام دیلی وار. باشقا دیللر بؤلگه سل دیللر حددینه دوشورولوب لر کی اونلارین اویغولانماسینا قانونی باخیمنان حکومتین گرکلی گؤره وی یوخدو. آنجاق بو اصلی آنا یاسادا یئرلشدیرمک تورک دیلینی دانیب، آرادان قالدیریب، یوخ ائدیب، اونون یئرینه قوندارما فارس دیلینه رسمی یئر وئرمک دئمک دیر. مشروطه آنایاساسیندا دیل قونوسونا توخونولمامیشدی. بو اوزدن کیمسه فارسجانین رسمی و میللی دیل اولوب و باشقا دیللرین غیررسمی اولماسی کیمی قونولاردا تارتیشا بیلمزدی. اسلامی دئوریمدن سونرا ۱۳۵۸ اینجی ایلده آنا یاسانی حاضیرلاماق پروسه سینده بوآنتی تورک اصل یئرلرشدیریلیب رفراندوما سونولدو. آنجاق دیلیمیزین یازیلیب ،اوخونماسی، رسمی اولماسی و رسمی دولت ائیتیم، اؤیرتیم سیستمینه گیرمه سینین یولو  ۱۵ اینجی اصلین اجراسیلا دئییل تام ترسینه یانلیز اونو آرادان قالدیریب یا اصلاح ائتمه سیله اولابیلر. بو ماده ده ایرانین رسمی واورتاق  دیلی فارسجادیر. سندلر ، یازیشمالار و درس کتابلاری بو دیلده اولمالیدیر. آما اوندان یاناشی بولگه سل دیللرین باسینلاردا قوللانیلماسی و ادبیاتینین ائیتیمی اؤزگوردو. بورادا فارس دیلی "رسمی واورتاق" دیل آدلاندیریلیب آما هر یئرده ملی دیل کیمی میداندا آتینی چاپیر. نه یازیق کی بو اؤنملی و اینجه مساله یانی "رسمی و اورتاق" مفهومو میللی سؤزو ایله ائشید توتولور و توپلومدا حتی اوزمانلار طرفیندن فرقلندیریلمیر. بو اصل اساسیندا تورک دیلی هیچ زامان رسمی اولاماز. بو دیلده رسمی ائیتیم آلیناماز، سؤزده اؤیرنیلمه سینه مانع یوخدور آما عمل یاساقدیر. ائیتیمینه دولتین گؤره وی یوخدور. گؤرونور کی بو اصل تورک خالقینین کیملیک سیمگه سینی یانی دیلینین یوخ ائتمه سینی قانونلاشدیراراق هر طورلو تارتیشما و انتقاد یولونو قاپادیب. بیز بو اصلین اجراسینی دئییل بلکه آنا یاسانین ۱۷۷ اینجی اصلینه دایاناراق اونون حذف یا اصلاح اولونماسینی ایسته مه لی ییک. بو ماده وحی دئییل کی توخونولمایا بلکه تام ترسینه بوتون اخلاقی وانسانی و بشر حاقلاری قوراللارینا هایکیری دیر. بو اصلی قبول ائدیب اونون اجراسینی ایسته مک، فارس دیلینین رسمی لیگی و تورک دیلینین غیر رسمی و غیر ملی  و بولگه سل اولماسینین اقراری دئمک دیر. انسانی کرامت و شرافتیمیزی بیر قارا پارایا ساتماق دئمک دیر. َن دوغال و انسانی حاققیمیزین بیر کیچیک بؤلومونو یالوارماقلا فارس شوونیستیندن دیلنمک آنلامیندادیر. حاق، میننت و یالوارماقلا دئییل، منطق و حقوق و شرع قوراللارینا دایاناراق، گوج و اراده ایله آلینار. ۱۵ اینجی اصله گووه نیب، دیل حاققیمیزی بو سئویه یه ائندیرمک مطلق یانلیشلیقدیر.
 
سلیمان باری
  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۰۹ فروردين ۹۹ ، ۰۲:۰۲

کانال‌های تلگرامی نویسندگان آذربایجان:

 

کانال تلگرامی دکتر توحید ملک‌زاده دیلمقانی

T.me/Melikzadeh

 

کانال تلگرامی استاد پرویز شاهمرسی

T.me/ParvizShahmarasi

 

کانال تلگرامی استاد اسماعیل سالاریان

t.me/XorasanTurk

 

کانال تلگرامی آقای طاهر نقوی

t.me/GalajayinYolu

 

کانال تلگرامی استاد محمد رحمانی‌فر

T.me/Rahmanifar_Mohammad

 

کانال تلگرامی ایواز طاها

T.me/EyvazTaha

 

کانال تلگرامی استاد حسن راشدی

T.me/Yurddash

 

کانال تلگرامی علی مرادی مراغه‌ای

T.me/Ali_Moradi_Maragheie

 

کانال‌های تلگرامی مجلات و نشریات تورکی:

 

کانال تلگرامی مجله ایشیق

T.me/ishiqnet

 

کانال تلگرامی مجله کاما

T.me/kamadergi

 

کانال تلگرامی نشریه آغری

T.me/AghriAzerbaijan

 

کانال تلگرامی مجله آذری

T.me/AzariDergii

 

کانال تلگرامی نشریه آذربایجان پژوهی

T.me/AzerbaijanResearch

 

کانال تلگرامی نشریه نامه صدیق

T.me/NameyeSeddigh

 

کانال تلگرامی آیدین گَلَجک

T.me/AydinGalacak

 

کانال تلگرامی مجله خداآفرین

T.me/Xudaferin

 

کانال تلگرامی نشریه بایرام

T.me/Bayramzn

 

کانال تلگرامی نشریه سانجاق

T.me/SancaqDergisi

 

کانال تلگرامی نشریه اوزان

T.me/OzanDergisi

 

کانال تلگرامی نشریه بوتا

T.me/ButaKitab

 

کانال تلگرامی مجله غروب

T.me/GoroobMagazine

 

کانال‌های تلگرامی انتشارات کتب تورکی در ایران:

 

کانال تلگرامی انتشارات اختر

T.me/NashreAkhtar

 

کانال تلگرامی انتشارات ساوالان ایگیدلری

T.me/Savalan_igidlary

 

کانال تلگرامی انتشارات اندیشه نو

T.me/Andishehye_no

 

کانال تلگرامی انتشارات یاشماق

T.me/Yashmaq

 

کانال تلگرامی انتشارات کیرپی

T.me/KirpiBook

 

کانال تلگرامی انتشارات آینا

T.me/Ayna_Nashr

 

 کانال‌های تلگرامی فروشگاه‌های اینترنتی:

 

کانال تلگرامی کتابفروشی ائوده‌آل

T.me/EvdeAl

 

کانال تلگرامی فروشگاه اینترنتی بای‌قوش

T.me/BuyQoosh

 

کانال‌های تلگرامی دوبله و تولید محتوا به زبان تورکی:

 

کانال تلگرامی باریش‌ سسی

T.me/BarishSesi

 

کانال تلگرامی بیلیم ‌سسی

T.me/BilimSesi

 

کانال‌های تلگرامی پادکست تورکی:

 

کانال تلگرامی پادکست گئجه یاشامی

T.me/GecaYashami

 

کانال تلگرامی پادکست رادیو گجیل

T.me/RadioGajil

 

کانال تلگرامی پادکست آذربایجان در شریف

T.me/Sut_Turk

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۰۷ فروردين ۹۹ ، ۱۷:۰۹

یکی از شرکت کنندگان مرحله جدید برنامه عصر جدید رویارویی تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی روسیه با پرتغال را با زبان تُرکی گزارش کرد.

 

 

 

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۰۴ فروردين ۹۹ ، ۲۲:۰۳

دانلود و معرفی شماره اول نشریه کاما

| سه شنبه, ۱۲ آذر ۱۳۹۸، ۰۹:۰۰ ق.ظ | ۰ نظر

فهرست مطالب شمارۀ اول نشریۀ تُرکی - فارسی کاما (بدون ترتیب):

▪️ جمهوری در پرتگاه فاشیسم: بحران بازاندیشی
عظیم حسن‌زاده

▪️شایو، شاهکاری کوچک!
حمیدرضا خادم

▪️تأملی در افزایش تولید محصولات فرهنگی قوم‌محور در ایران بعد از دههٔ هفتاد
احمد جعفری

▪️قالی پازیریک در گوشهٔ سن‌پترزبورگ
سمیرا حسام

▪️بونگ‌ جون-هویی که دوستش نخواهید داشت!
ایمان رضایی

▪️ با آذری‌ها چه باید کرد؟
محسن هادی

▪️ کاشغارلی محمودون لغات‌الترک دیوانیندا چاغداش شاعیرلرین غیابی
حیدر بیات

▪️ مروری بر سندلی کنار پنجره بگذاریم و بنشینیم و به شب دراز تاریک خاموش سرد بیابان نگاه کنیم، نمایش‌نامه‌ای از عباس نعلبندیان
مهسا حدادی

▪️ مارآوا؛ واژه‌ای ساختگی یا حقیقی
سعید ستارنژاد

▪️یاشادیغیمیز چئوره‌نین خشونت نوع‌لاری و هیجانی هوشو یوکسلتمک گرکلییی
ایلقار مؤذن‌زاده

▪️ اکرم امام‌اوغلو، فاتح جدید استانبول
حسین پاشایی

▪️ ایدهٔ نظام فدرال و ممانعت از رشد شکاف‌های اجتماعی
محمدعلی حیدری

▪️ فضای مجازی و زبان مادری
جلیل یاری

▪️ مرگ یک فیلمنامه‌نویس بر اثر یک حادثه
اینان چتین، مترجم: فرید اشرفی

▪️ ایکی کیشییه بیر حیکایه
سعید فائیق، کؤچورمن: حامد لطفی


🔰بخش ویژه:

▪️دؤنگه یعنی پیچ
حامد لطفی

▪️ سینما روی ریل
سعید قنبری

▪️پیشنهادی که نمی‌توانید رد کنید!
مکان: خط آهن تبریز- تهران و بالعکس
مهدی رشیدی

▪️ من روحی بَی نئجه‌یم
ادیب جانسئور

▪️ دوراق دمیریولونون کاماسی‌دیر (کاما ایستگاه جمله است)
امین محمدزاده

برای دانلود به لینک زیر مراجعه کنید:

 

دانلود PDF شماره اول نشریه کاما

 

کانال تلگرامی نشریه کاما

 

کانال های تلگرامی خبری ترکیه

| يكشنبه, ۱۰ آذر ۱۳۹۸، ۱۱:۰۰ ب.ظ | ۱ نظر

یوز ایل ایچینده اودوزدوغوموز دیلیمیز!

| يكشنبه, ۱۰ آذر ۱۳۹۸، ۰۹:۴۳ ب.ظ | ۱ نظر

900 ایل بوندان قاباق، تورک دونیاسینین بوگونه دک ده معنوی حیاتینی ائتگیله‌ین خواجه احمد یسوی، انسان‌لاری دینی و اخلاقی یؤندن یئتیشدیرمک اوچون اؤز حکمت‌لی سؤزلرینی تورک دیلینده یازمالی اولور.

600 ایل بوندان قاباق، عمادالدین نسیمی، اؤز عرفانی، دئوریمچی (انقلابی) سؤزلرینی تورک دیلینده یازمالی اولور.  

150 ایل بوندان قاباق، محمد باقر خلخالی، اؤز حکمت‌لی سؤزلرینی و اخلاقی اؤیودلرینی "تولکو ناغیلی" آدلی بیر تورک مثنوی‌ده ملته چاتدیریر. 

90 ایل بوندان قاباق، آذربایجان چاغداش طنز شعرینین تانینمیش نماینده‌سی، شبسترلی معجز شعرلرینی تورک دیلینده یازماغینا گؤره دئییر: "من گؤردوم کی آذربایجان ملتینین چوخو تورک‌دور و فارسی شعرلردن بهره آپارا بیلمه‌یه‌جک، منیم نیتیم بو ایدی کی کیشی‌لر و خانیم‌لار منیم شعرلریمی اوخویوب و آنلایالار."

70 ایل بوندان قاباق، ایراندا فارسلاشدیرما سیاستینین سوردورولمه‌سیندن 30 ایل کئچدییینه باخمایاراق، "حیدربابایا سلام" شعرینین اصلی مخاطب‌لری یعنی حیدربابا داغینین اتک‌لرینده یاشایان آذربایجانلی‌لار هله فارسجا اوخویا بیلمه‌ییردیلر، بونا گؤره ده، اوستاد شهریار "حیدربابایا سلام" شعرینی تورک دیلینده یازاراق "تورکو دئدیم اوخوسونلار اؤزلری"! دئییر.  

آنجاق، بو یوز ایلده باشلانان و بوتون گوجو ایله ایره‌لی‌له‌ین فارسلاشدیرما سیاستینین آجی بیر سونوجو اولاراق، بوگون تورک آیدین‌لاری اؤز سؤزلرینی ملتین قولاغینا چاتدیرماق اوچون تورک دیلینده دئییل، فارس دیلینده یازمالی اولورلار. 

بو آجی دورومو یئنی‌دن دییشمکده و تورک دیلینی یئنیدن اؤز یئرینده اوتورتماقدا باجاریقلی اولدوغوموزا اینانیرام. گون او گون اولاجاق کی بیزلر ده، زهتابی، فرزانه، هیئت، سهند، ساهر، علی تبریزلی... کیمی داهی‌لریمیزین توتدوقلاری یولو دوام ائده‌رک، خواجه احمد یسوی، عمادالدین نسیمی، محمدباقر خلخالی، معجز شبستری، اوستاد شهریار و یوزلرجه شاعیر و یازیچی‌لاریمیز کیمی سؤزلریمیزی اؤز آنا دیلیمیزده اؤز میللتیمیزه چاتدیراجاغیق! یئتر کی، اؤزوموزه ایناناق، یئتر کی اوسانمایاق!

Türkçe "Ben ve Fasulye" adlı kitap İran'da basıldı

| يكشنبه, ۲۶ آبان ۱۳۹۸، ۱۰:۵۱ ب.ظ | ۰ نظر

Türk yazar Elif Arkadaş’ın çocuklar için kaleme aldığı “Ben ve Fasulye” adlı kitap, İranlı tercüman Bahareh Feris Abadi tarafından Farsça’ya çevrildi.

Türk yazar Elif Arkadaş’ın çocuklar için kaleme aldığı “Ben ve Fasulye” adlı kitap, İranlı tercüman Bahareh Feris Abadi tarafından Farsça’ya çevrildi.

Üç ciltlik “Ben ve Fasulye” adlı kitap Aferingan yayınevi tarafından basıldı.

Bu kitap okuma ve yazma öğrendiğinden 5 yıl sonra kendi hayat hikayesini yazmak isteyen 11 yaşındaki küçük bir kızın hikayesini anlatıyor. Bunun için kardeşi Fasulye ile yaşadığı ortak anılarını kalme alıyor. Bu kız hayatının ilk 4 buçuk yılını unutarak, sadece 6 buçuk yılını yazıyor.

 

Mehr haber ajansı

?Niyə Türkcə öyrənməliyik

| يكشنبه, ۲۶ آبان ۱۳۹۸، ۱۰:۴۵ ب.ظ | ۰ نظر

85 milyon insan Ana dili olaraq, Türkcə danışır. Dünyanın 15ci ən çox danışılan dilidir. Bir o qədər də insan ikinci dil olaraq Türkcə danışır.

 

 

Türk mədəniyyətini və tərzini bəyənənlər üçün Türkiyədə oxumaq idealdır. Hətta yerli dili danışmasan belə bütün yerlər üçün gözəldir.  Əgər yerli dili bilsəz bütünlüklə hərşey sizə rahat olacaq – insanlarla müzakirələr, mədəniyyəti öyrənmə və ...

 

 

Türk dili Ural-Altaik qrupuna məxsusdur və Fin – Macarıstan dillərilə də əlaqəsi vardır. Latın əlifbası ilə 90% insan tərəfindən yerli dil olaraq yazılmışdır. Türkcə sonradan əlavə dil olaraq daxil edilmiş, məna olaraq söz kökünə son şəkilçi əlavə etməkdir.

 

Müasir Türkcə İstanbul dialektinə uyğun nəzərdə tutulsa da , Türkiyənin hər hansı bir yerində Türkcə öyrənmək kimi bir şansınız vardır. Türkcə öyrənilməsi üçün bir çox kurslar da vardır.



 

کانال های تلگرامی خبری جمهوری آذربایجان

| يكشنبه, ۱۹ آبان ۱۳۹۸، ۰۹:۰۱ ب.ظ | ۰ نظر

نییه تورکجه اؤیرنمه‌لییک؟

| شنبه, ۱۱ آبان ۱۳۹۸، ۰۱:۱۰ ق.ظ | ۰ نظر
۸۳ میلیون اینسان آنا دیلی اولاراق تورکجه دانیشیر، دونیانین ۱۵جی اَن چوخ دانیشیلان دیلیدیر. بیر او قدر ده اینسان ایکینجی دیل اولاراق تورکجه دانیشیر. 
 
 
تورک مدنیتینی و طرزینی بَیَنَنلر اوچون تورکیه‌ده اوخوماق ایده آلدیر. حتّی یئرلی دیلی دانیشماسان بئله بوتون یئرلر اوچون گؤزلدیر. اگر یئرلی دیلئ بیلسَز بوتونلوکله هرشئی سیزه راحات اولاجاق – اینسانلارلا مذاکره، مدنییتی اؤیرنمه و ... .
 
تورک دیلی اورال-آلتاییک قروپونا مخصوصدور و فین – ماجاریستان دیللریله ده علاقه سی واردیر. لاتین الیفباسی ایله ۹۰٪ اینسان طرفیندن یئرلى دیل اولاراق یازیلمیشدیر. تورکجه سونرادان علاوه دیل اولاراق داخیل ائدیلمیش، معنا اولاراق سؤز کؤکونه سون شکیلچی علاوه ائتمکدیر. 
 
مُعاصیر تورکجه ایستانبول لهجه سینه اویغون نظرده توتولسا دا، تورکیه‌نین هر هانسی بیر یئرینده تورکجه اؤیرنمک کیمی بیر شانسینیز واردیر. تورکجه اؤیره‌نیلمه‌سی اوچون بیر چوخ کورسلار دا واردیر.

گوندَمدن دوشمه‌یَن موضوع لاردان بیری ده اورتاق تورک دیلی نین یارادیلماسی مسئله سی دیر. موختلیف ایللرده بونونلا باغلی چوخسایلی قورولتایلار، توپلانتیلار کئچیریلسه ده، مسئله حلّینی تاپماییب. اورتاق تورک دیلینین یارادیلماسینی ضروری ائدن، بو یولدا آتیلمالی اولان آددیملار نَدن عیبارتدیر؟ تانینمیش تورکولوق، فیلولوژی علم لری دوقتورو، پروفسور فریدون جلیلوو نوواتور.آز-این امکداشی ایله صُحبتینده بیلدیریب کی، اورتاق دیل مسئله سی چوخ آغیر موضوع دور: "اونون اینجه‌لیکلرینی بیلمه‌دن "اورتاق دیل یاراداق" ،"بیرلَشک" شکلینده شوعارلار وئرمکله ایش گئتمز. بو، چوخ جیدّی آراشدیرما، اوزَرینده چوخ جیدّی ایشله‌مه طلب ائدن بؤیوک مسئله دیر. اورتاق تورک دیلی موجود اولوب واختیله. اورتا عصرلرده ایکی اورتاق تورک دیلی وار ایدی. بیری قافقازدا، ایراندا، تورکیه‌ده و اورتا آسیانین بعضی بؤلگه‌لرینده ایشلنن اورتاق دیل ایدی کی، بونا تورکی دیلی دئییردیلر. او دیلده مکتوبلار یازیلیر، اینسانلار بیر-بیری ایله اُنسیّت قوروردولار. بیر ده بیر آز قیپچاق دیلینه یاخین اولان و اؤزبکلرین، اویغورلارین ایشلتدیگی جیغاتای دیلی وار ایدی. آذربایجاندا اولان تورک دیلی نه اینکی تورکلرین، حتّی قافقازدیللی خالقلارین دا اورتاق دیلی اولوب. روسلار قافقازا گلمه‌میشدن بو بؤلگه‌نین خالقلاری همین اورتاق دیلده دانیشیردیلار. حتّی ۱۹۳۶-جی ایله قدر داغیستانین آنا یاساسیندا تورک دیلی دولت دیلی ایدی. اون یئددی عصرین ۷۰-جی ایللرینده بیر فرانسه لی میسیونر گلیب آذربایجانین گونئیینی و قوزئیینی گَزیر، سونرا شاماخیدا بؤلگه‌نین اورتاق دیلی حاقیندا کیتاب یازیر. کیتابین آدی بئله‌دیر: "سؤز تورکی". بیر نسخه‌دن عیبارت اولان بو کیتاب سوئد ده کیتابخانادا ساخلانیر. اۆزۆنۆ کؤچوروب منه گؤندردیلر، من اونو چاپا حاضیرلادیم، آما مادّی ایمکان اولمادیغی اوچون ائله اَل یازما شکلینده ده قالدی، چاپ ائده بیلمه‌دیم. همین میسیونر اوچ-دؤرد عصر اول بو دیلین فاکتلارینی اورتایا قویوب. اونون کیتابینی ایسه جمعی ایکی نفر اوخویوب. بیر سوئدلی یوهانسون آدلی تورکولوق، بیر ده من. داها اوچونجو آدامین او کیتابدان خبری یوخدور.

تَخمینن ۳۰ ایل اؤنجه آنکارادا گؤروشنده یوهانسون منه دئدی کی، او دا "سؤز تورکی"نی چاپا حاضیرلاییب، آما چاپ ائتمه‌یه ایمکانی یوخدور. میللی علم لر آکادئمییاسینین نسیمی آدینا دیلچیلیک موسسه سی بو جور کیتاب و یا الیازمالاری تاپیب چاپ ائلمه‌لیدیر. آفاناسی نیکیتین "اوچ دنیز آرخاسیندا" کیتابینی روسجا یازیب آما او اثرین بیر چوخ یئرینده اورتاق تورک دیلی دئدیگیمیز آذربایجان تورکجه‌سینده جومله‌لر وار. یوزلرله بئله فاکت سایا بیلرم کی، آذربایجان تورکجه‌سی بو بؤیوک اراضیده اورتاق تورک دیلی کیمی ایشله‌نیب. آذربایجان تورکجه‌سی اوغوز دیلیدیر. بو اوغوز دیلی گونئیلی-قوزئیلی آذربایجاندا، بوتون قافقازدا، آنادولودا، تورکمنیستاندا ایشله‌نیب. هئچ اولماسا بو اراضیلرده یاشایان تورک خالقلاری اوچون بیر اورتاق دیل درسلیگی حاضیرلاماق لازیمدیر کی، یئنیدن او دؤنمه قاییتماق اولسون. سونرادان جیغاتای دیلینی ده بورا علاوه ائتمکله بیر عمومی درسلیک اورتایا قویماق اولار. آما بونلار آغیر ایشدیر، بؤیوک زحمت طلب ائدیر. میللی علم لر آکادِمیسینین دیلچیلیک موسسه سینه میللی روحلو بیر آکادمیک رهبرلیک ائدیر – محسن ناغیسویلو. بو یؤنده چوخ ایش گؤرورلر. سادجه اولاراق دستک وئریب اونلارین گؤردویو ایشی بیلیم یوردو توپلانتیلاریندا و دیگر یئرلرده، خُصوصن تلوزیوندا تبلیغ ائتمک لازیمدیر. آرادا او شوو وئرلیش لرینین یئرینه بئله میللی مسئله‌لرله باغلی موضوع لار اِئفیره چیخاریلمالیدیر". فریدون جلیلووون فیکریجه، اورتاق تورک دیلینین یارادیلماسی اوچون تاریخده اولانلاری تبلیغ و برپا ائتمک لازیمدیر: "توتالیم، قازاخلا آذربایجان تورکو بیر-بیری ایله چتین آنلاشیر. آما بیر هفته قازاخیستاندا یاشایاندا دانیشا بیلمه‌سه ن ده او لهجه‌نی تام باشا دوشورسن. یعنی تورک دیللری هیند-آوروپا و باشقا دیللردن فرقلی اولاراق آنا کؤکونو ساخلاییب. او آنا کؤکون اۆزَرینده معین ایشلر آپارماق لازیمدیر. بیرینجی مرحله ده اوغوز تورکجه‌سی اوچون، ایکینجی مرحله ده قیپچاق دیللری اوچون آیریجا اورتاق دیل درسلیگی یاراتماق، سونرا بو ایکی اورتاق دیلین ماتِریاللارینی علمی شَکیلده اوزلاشدیرماق اولار کی، اوچونجو، یعنی اساس سئچَنَک(گزینه) اوچون نَه یی ساخلاییب نَه یی ایختیصار ائتمه‌لی اولدوغوموزو بیلک. همچنین تبلیغات بئله آپاریلمالیدیر کی، اورتاق دیل یئرلی لهجه لرین سیرادان چیخماسینا سبب اولمایاجاق، او مقصدی گۆدمۆر. قازاخ اؤز لهجه‌سینده، قیرغیز اؤز لهجه‌سینده، آذربایجان تورکو اؤز لهجه‌سینده یازیب-اوخویاجاق، آما علاوه اولاراق اورتاق تورک دیلینی اؤیرنه‌جک کی، باشقا تورک دولتی نه گئدنده او دیلده دانیشا بیلسین. بونون علمی یوللاری وار. بو ایشی ناشی آداملارین عهده سینه بوراخماق اولماز. خالق آراسیندا بو سۆرَج گئدیر. آذربایجاندا آنادولو تورکجه‌سی سریال لار، وئریلیشلر، خبرلر واسیطه‌سیله بوتون ائولره گیریب. دولت مستقل لیگیمیزی برپا ائدندن بَری بیز تورکیه‌دن یوزلرله سؤز آلیب ایشله‌دیریک. بو یاخشی حالدیر، اورتاقلیغا آپاران یولدور. آما تورکیه‌ده بونو ائتمیرلر. چونکو اوردا بو تبلیغات گئتمیر. یالنیز سون زامانلار چوخ آز سایدا، بیر نئچه مکتبده آذربایجان تورکجه‌سی ایله آنادولو تورکجه‌سی آراسینداکی فرقلری شاگیردلره اؤیرتمه‌یه باشلاییبلار.

اصلینده آذربایجان تورکجه‌سی تورک دیللری ایچَریسینده ان گؤزل و ان مکمل دیر، لاکین بیز بونو تبلیغ ائده بیلمیریک. آنادولو تورکلری بیزدن چوخ سؤز گؤتوره بیلرلر، لاکین ائتمیرلر. بونون دا موختلیف سببلری وار. بیر طرفدن تورکیه ۶۰۰ ایل پادشاهی اولموش دولت دیر دئیه دیگر تورک خالقلارینا بیر آز بؤیوک قارداش کیمی باخیر. ان بؤیوک سهوی ده بودور. بو گون گونئی آذربایجاندا اولان تورکچولوک نه قوزئی آذربایجاندا وار، نه ده تورکیه‌ده. دیگر طرفدن تورکیه‌ده بو مسئله ایله مشغول اولان عالیملر ایچریسینده گله‌جگی گؤره بیلَنلر چوخ آزدیر. گؤره بیلنلر ده "توران" ،"ارگنکون" شوعارلاری ایله گونده‌می دولدوران، علم دن اوزاق اینسانلاردیر. اورتایا اساسی ایش قویان یوخدور. بو ایش اوچون هم سیاسی ایراد، هم ده فردلرده حقیقی تورک روحونون اولماسی لازیمدیر. من همیشه تورکیه‌ده دئییرم کی، بیز باکیدان ایستانبولا "طیاره" ایله گلیب "اوچاق"لا قاییدیریق. بو زامان "اوچاق" اولور بیزیم اورتاق سؤزوموز. سیز ده "آناهتار"لا گلیب "آچار"لا قاییدین. باخ، بو مکانیسمی محض اونون سورونونو بیلن اینسانلارین رهبرلیگی آلتیندا ایشه سالماق لازیمدیر کی، مکانیسم گؤزلنمز فسادلار وئرمه‌سین". فریدون جلیلووا گؤره، خصوصی مقام اورتاق الیفبا مسئله سیدیر: "هر دفعه قید ائدیرم کی، اول اورتاق الیفبا اولمالیدیر، سونرا اورتاق دیل. ۳۰ ایلدیر اورتاق الیفبا مسئله سی گئرچکلشمیر. حالبوکی ۳۰ ایل قاباق تورک اؤلکه‌لرینین تانینمیش عالیملری ایستانبولدا کئچیریلن قورولتایدا موختلیف لایحه‌لری مذاکیره‌یه قویدولار و ۳۴ حرفدن عیبارت اورتاق الیفبا قبول ائتدیلر. هامیسی دا بونا ایمضا آتدی. تورکیه‌لیلر ایندیکی الیفبالارینا ایکی-اوچ حرف آرتیرسایدیلار همین اورتاق تورک الیفباسینی قبول ائتمیش اولوردولار. آما ۳۰ ایلدیر بونو ائده بیلمیرلر. بیز ایسه اونو بوردا حیاتا کئچیرمیشیک و ۲۶ ایلدیر ایشله‌دیریک. تاتارلار دا همین اورتاق الیفبانی ایشله‌دیر. آما بو گون اورتا آسیاداکی اؤلکه‌لر اؤزلری یئنی الیفبا یارادیرلار کی، بو دا اورتاقلیق مسئله سینه ضیددیر. بیز ۱۹۹۱-جی ایلده لاتین قرافیکالی یئنی الیفبانی آذربایجان مجلیسیندن کئچیردنده (همین واخت فریدون جلیلوو میللت وکیلی ایدی؛ ۱۹۹۲−۱۹۹۳-جو ایللرده ایسه او، باش باخانین معاوینی، خالق تحصیلی باخانی، عالی و اورتا ایختیصاص تحصیلی باخانی وظیفه‌لرینده چالیشیب) چوخ بؤیوک تضییق لر وار ایدی. اورتاق الیفبا مسئله سی ایله باغلی قازاخیستاندان بورا بئش-آلتی پروفسور گلمیشدی. اونلارا بو سۆرجی حیاتا کئچیرمگین یولونو ایضاح ائتدیم، چتینلیکلرینی باشا سالدیم، چوخ راضی گئتدیلر. سونرا منه خبر گؤندردیلر کی، اورتاق الیفبا مسئله سینی رئاللاشدیرا بیلمیریک، مانع اولانلار وار. اؤزبکیستاندا دا بو جور اولدو، تورکمنیستاندا دا. اورتاق الیفبا یالنیز بیزده، کریم تاتارلاریندا و تاتاریستاندا ایشله‌نیر. ائله مسئله‌لر وار کی، آچیق دئمک اولمور. واختیله آتاتورکو ده چاشدیریبلار، تورکیه‌ده ایندیکی الیفبانی قبول ائدیب. حالبوکی او واخت بوتون تورک اؤلکه‌لرینین ایستیفاده ائتدیگی اورتاق الیفبا وار ایدی. ۱۹۲۶-جی ایلده باکیدا کئچیریلن بیر تورکولوژی قورولتایدا اورتاق الیفبا قبول ائدیلمیشدی و بیز اونو ۱۹۳۹-جو ایله قدر ایشلتدیک. سونرادان استالین اونو لغو ائتدی و کیریل الیفباسینا کئچیلدی. تورکیه لاتین الیفباسینی همین اورتاق الیفبا بیزده ایشلندیگی دؤورده قبول ائتمیشدی". پروفسور جلیلوو اورتاق دیلین سیرادان چیخماسینین سببلری آراسیندا بونلاری دا قید ائدیر: "روسلارین گلیشیندن سونرا قافقازدا پروسئسلر دییشدی. روس دیلی اورتاق دیل کیمی تورک دیلینی سیخیشدیردی. گونئی آذربایجاندا ایسه فارس دیلی سون یوز ایلده دولت سیاستی شکلینده تورک دیلینی سیخیشدیرماقلا مشغولدور. فارس پرست عالیملر، خصوصن روسلار یازیر کی، گویا آذربایجانین هم قوزئیی، هم ده گونئیینده اول لر آیری خالقلار اولوب، بوردا تورکلشمه سلجوقلار گلندن سونرا باشلانیب. فاکتلار ایسه بونون عکسینی گؤستریر. اودور کی، آذربایجاندا عصرلرله فارسلاشما گئدیب و بو گون ده گئدیر. آنادولو تورکجه‌سینده ایسه ایکی دیل یارانیب: بیر آذربایجان تورکجه‌سی ایله عینی تشکیل ائدن خالق دیلی، بیر ده ایستانبول لهجه‌سی".