تورکونو یازمازلار کی، دانیشارلار!

۱۳۷۹جو ایلده بیر سیرا اؤیرنجی یولداش‌لارلا بیرلیکده تبریز بیلیم‌یوردوندا تورکجه دیل کیلاسی قورماق قرارینا گلدیک. آنجاق، بو ایشه گؤره، تبریز بیلیم یوردونون فرهنگی ایش‌لر یاردیمچیلیغیندان مجوز آلمالیییدیق. بونا گؤره ده ایسته‌یییمیزی بیر کاغیذا یازیب، وورغولادیغیم قوروما باش ووردوق. اورادا بیر منشی خانیم وار ایدی. بیزی گؤرجک اورا باش ووردوغوموزون ندنینی سوروشدو. آنا دیلیمیزی اؤیرنمک اوچون تورکجه دیل کیلاسی قورماق ایسته‌دیییمیزی دیله گتیردیییمیزده، چاشباش قالیبان سوروشدو:

 

- "یانی نهههه؟! آنا دیلیمیزی باشاریروخ داااا"

اونون سؤزونه یانیت اولاراق دئدیم: "یوخ، بیز باشارمیریق، سیز باشاریرسینیزسا بیر صفحه تورکو یازی یازین بیزه؟!"

چاشباش قالمیش خانیم منیم بو سؤزومو ائشیتدییینده مات-مات بیزه باخاراق "آخی تورکونو یازمازلار کی، دانیشارلار دا"! دئیه یانیت وئردی. منسه "دئییرسینیز من ایکی صفحه یازیم" دئیه‌رک "دیل باجاریق‌لارینین بیری دانیشماقدیرسا باشقاسی ایسه یازماقدیر" سؤزونو آنلاتماغا چالیشدیم...

 

ی س: ایندی آز-قالا ییرمی ایل بو اولایدان کئچیر. بو ییرمی ایلده هئچ نه قازانماساق دا، اَن آزی چوخلارینی باشا سالمیشیق کی تورکجه‌نی یالنیز دانیشمازلار، بلکه یازارلار دا... بونو بوگون دیلیمیزین دوشمن‌لری ده بئله بیلیرلر.

 

محمد رحمانی فر

یوز ایل ایچینده اودوزدوغوموز دیلیمیز!

900 ایل بوندان قاباق، تورک دونیاسینین بوگونه دک ده معنوی حیاتینی ائتگیله‌ین خواجه احمد یسوی، انسان‌لاری دینی و اخلاقی یؤندن یئتیشدیرمک اوچون اؤز حکمت‌لی سؤزلرینی تورک دیلینده یازمالی اولور.

600 ایل بوندان قاباق، عمادالدین نسیمی، اؤز عرفانی، دئوریمچی (انقلابی) سؤزلرینی تورک دیلینده یازمالی اولور.  

150 ایل بوندان قاباق، محمد باقر خلخالی، اؤز حکمت‌لی سؤزلرینی و اخلاقی اؤیودلرینی "تولکو ناغیلی" آدلی بیر تورک مثنوی‌ده ملته چاتدیریر. 

90 ایل بوندان قاباق، آذربایجان چاغداش طنز شعرینین تانینمیش نماینده‌سی، شبسترلی معجز شعرلرینی تورک دیلینده یازماغینا گؤره دئییر: "من گؤردوم کی آذربایجان ملتینین چوخو تورک‌دور و فارسی شعرلردن بهره آپارا بیلمه‌یه‌جک، منیم نیتیم بو ایدی کی کیشی‌لر و خانیم‌لار منیم شعرلریمی اوخویوب و آنلایالار."

70 ایل بوندان قاباق، ایراندا فارسلاشدیرما سیاستینین سوردورولمه‌سیندن 30 ایل کئچدییینه باخمایاراق، "حیدربابایا سلام" شعرینین اصلی مخاطب‌لری یعنی حیدربابا داغینین اتک‌لرینده یاشایان آذربایجانلی‌لار هله فارسجا اوخویا بیلمه‌ییردیلر، بونا گؤره ده، اوستاد شهریار "حیدربابایا سلام" شعرینی تورک دیلینده یازاراق "تورکو دئدیم اوخوسونلار اؤزلری"! دئییر.  

آنجاق، بو یوز ایلده باشلانان و بوتون گوجو ایله ایره‌لی‌له‌ین فارسلاشدیرما سیاستینین آجی بیر سونوجو اولاراق، بوگون تورک آیدین‌لاری اؤز سؤزلرینی ملتین قولاغینا چاتدیرماق اوچون تورک دیلینده دئییل، فارس دیلینده یازمالی اولورلار. 

بو آجی دورومو یئنی‌دن دییشمکده و تورک دیلینی یئنیدن اؤز یئرینده اوتورتماقدا باجاریقلی اولدوغوموزا اینانیرام. گون او گون اولاجاق کی بیزلر ده، زهتابی، فرزانه، هیئت، سهند، ساهر، علی تبریزلی... کیمی داهی‌لریمیزین توتدوقلاری یولو دوام ائده‌رک، خواجه احمد یسوی، عمادالدین نسیمی، محمدباقر خلخالی، معجز شبستری، اوستاد شهریار و یوزلرجه شاعیر و یازیچی‌لاریمیز کیمی سؤزلریمیزی اؤز آنا دیلیمیزده اؤز میللتیمیزه چاتدیراجاغیق! یئتر کی، اؤزوموزه ایناناق، یئتر کی اوسانمایاق!

زبان تورکی: ساختاری شگفت‌انگیز و قابلیتی عظیم

زبان تورکی شما را وا می‌دارد تا به گونه‌ای متفاوت بیندیشید، چون این زبان مقوله‌های معنایی متفاوتی دارد و افعال را به شیوه متفاوتی به کار می‌گیرد... علاوه بر آن، یادگیری زبانی همچون تورکی به شما این امکان را می‌دهد که به افکار و احساسات مردمانی که در یک مکان متفاوت زندگی می‌کنند، دسترسی خیلی مستقیم‌تری داشته‌باشید.
گرامر زبان تورکی موجب شده این زبان از انعطاف‌پذیری فوق‌العاده‌ای برخوردار باشد:

زبان تورکی برای اغلب آنهایی که همچون انگلیسی‌زبانان به یکی از زبان‌های هند و اروپایی سخن می‌گویند، زبانی ناآشناست. این زبان ساختاری متفاوت دارد و زبان‌آموزان جدید بایستی پیش از حرف‌زدن، اندکی تأمل نمایند. در عین حال، تورکی زبانی زیباست. انعطاف‌پذیری این زبان موجب شده خیلی چیزها در این زبان، موجزتر از انگلیسی بیان‌شوند. همچنین به خاطر انعطاف‌پذیری زبان تورکی، می‌توان یک عنصر بسیار مهم از یک جمله را تا لحظه آخر مخفی نگه‌داشت. به عنوان مثال، بیت زیر از شعر “نِوزاد چلیک” با عنوان “روز ولنتاین” را در نظر بگیرید:
بیر الیندن ساتین آلدیغیم چیچه‌یی
وئردیم اؤته‌کی الینه چینگنه قیزینین
از آنجا که در زبان تورکی قابلیت ساخت واژگان از طریق پسوندها وجود دارد، برخلاف زبان انگلیسی یک مفهوم چندوجهی می‌تواند تنها با یک واژه بیان شود. به عنوان مثال، “گئرچک‌لشدیریله‌مه‌ین‌لردیر” یک جمله یک کلمه‌ای است که با افزودن پسوندهایی به کلمه “گئرچک” که یک صفت به معنی “واقعی” می‌باشد ساخته شده است. معادل ترجمه‌پذیر آن به انگلیسی می‌تواند اینگونه باشد: “آنها چیزهایی هستند که نمی‌توانند تحقق یابند.”… یا “ائویمده‌کی‌لردن” به معنی “از چیزهایی که در خانه من هستند”… .
دانش زبان تورکی یادگیری سایر زبان‌ها را آسان‌تر می‌کند:
لکن، بسیاری از عناصری که برای انگلیسی‌زبانان تازگی دارند، برای گویشوران سایر زبان‌های دنیا تازه نخواهند بود. ساختار “فاعل-مفعول-فعل” در زبان تورکی با بسیاری از زبان‌ها، از آلمانی گرفته تا ژاپنی، مشترک است. همچنین قانون هماهنگی اصوات که در زبان تورکی وجود دارد در زبان‌هایی همچون مجاری، کره‌ای و غیره هم دیده می‌شود. به موجب این قانون، مصوت‌های پسوندها از مصوت‌های واژه اصلی تبعیت می‌کنند.
همانگونه که یادگیری مفهوم جنسیت در کلاس زبان فرانسه، می‌تواند به شما در یادگرفتن سایر زبان‌هایی که [در آنها کلمات] دارای جنسیت می‌باشند کمک نماید، دانش زبان تورکی نیز شما را با بسیاری از جنبه‌های تازه گرامری آشنا می‌سازد که ممکن است در جاهای دیگری با آنها مواجه شوید. دانستن زبان تورکی، بلیط ورود به جهانی دیگر را به شما می‌دهد:

زبان تورکی شما را وا می‌دارد تا به گونه‌ای متفاوت بیندیشید، چون این زبان مقوله‌های معنایی متفاوتی دارد و افعال را به شیوه متفاوتی به کار می‌گیرد… علاوه بر آن، یادگیری زبانی همچون تورکی به شما این امکان را می‌دهد که به افکار و احساسات مردمانی که در یک مکان متفاوت زندگی می‌کنند، دسترسی خیلی مستقیم‌تری داشته‌باشید. اگرچه ما در یک دنیای گلوبالیزه (جهانی‌شده) زندگی می‌کنیم، هنوز دستیابی به یک چشم‌انداز جهانی منفرد بسیار بعید می‌باشد. در حالی که با یادگیری زبان تورکی، ساختار منحصر به فرد این زبان، روز به روز شما را شیفته‌تر خواهد ساخت…

نویسنده: جان آنگلیس (برنده جایزه مترجم جوان British Council)
مترجم: محمد رحمانی‌فر