آذربایجان پرس

اخبار آذربایجان، ایران و جهان

آذربایجان پرس

اخبار آذربایجان، ایران و جهان

۳ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «آموزش زبان ترکی آذربایجانی» ثبت شده است

واژگان فرهنگی و هنری در زبان ترکی

| پنجشنبه, ۱۴ فروردين ۱۳۹۹، ۱۰:۰۰ ق.ظ | ۰ نظر

واژگان فرهنگی و هنری در زبان ترکی به شرح زیر میباشد:

 

آگهی بازرگانی– یایلام.

آگهی نامه– یایلان.

آماتور– قیزیقلی.

آمفی تئاتر­- قیییلقا.

آهنگ– آخین. بسته. باغدا. چینلاشیق. اویوم. تارتیم. چالغو. چالغی. هاوا. ییر. قورلاس.

آهنگساز – باغدار. بسته کار. بسته چی.

آهنگسازی– بسته کارلیق. باغدارلیق. بسته له‎مه. بسته چیلیک.

ادبی– گؤرکول. یازینسال. گؤگجه.

ادبیات– یازین. گؤگجه یازیلار. گؤگجه لر.

ادبیات چوپانی– چوْبان یازیسی. قاپیت یازیسی.

ادبیات شفاهی – آغیز ادبیاتی. آغیز یازینی. قارا یازی.

ادیب – گؤرکولچو.

از فرهنگ خود بیگانه– مانقورد.

اقتباس – آغداری. آلینیم.

اقتباس کردن– آغدارماق. آلماق.

انتشارات– یاییمتای. یاییملیق.

انجمن ادبی– گؤرگوسل درنگی.

انجمن– درنک. سالیا.

برنامه رادیویی و تلویزیونی– وئریلیش.

پرده تئاتر– چیمیلداق.

تئاتر – یانسیماج. گؤرموک.

تذکره– باش بیلیت.

تربیع– دؤردله مه.

ترجمه– چئویرمه.

ترجمه کردن– چئویرمک. آغدارماق.

تردید– دوراقسادیش.

تصریع– دوزه له مه.

تغلیب– اوستونله مه.

تلویزیون – گؤزگون. باخیشقا.

تلویزیونی– گؤزگونلوک.

تمدن– بایلام.

تهیه کننده– دوزلدیجی.

چاپ – باسما. باسقی. باسیم. چاپ.

چاپ افست – دوز باسقی.

چاپ سنگی– داش باسما.

چاپ شدن– باسیلماق.

چاپ شده– باسیلمیش.

چاپ کردن– باسماق.

چاپخانه – باسما خانا. باسمالیق.

چاپخانه چی– باسماچی. باسینچی.

چاپگر – باسماج.

حشو– یاماق.

خطابه– سؤیلو. آیتاشی. آیتاییش.

خطیب – سویلامیش.

داستان – اؤتوک. ائرته گی. ناغیل. اؤتکونج. اؤیکو. سؤیلنجه. بوْی.

داستان پرداختن – بوْی بوْیلاماق.

داستان پرداز – داستانچی. بویچو.

داستان تعریف کردن – اؤتکونمک.

داستان سرا– بوْی بوْیلایان.

داستان سرایی– بوْیلاما.

داستان سرایی کردن– بوْیلاماق.

داستان طولانی– ایلان حکایه سی. ایلان بوْی.

داستان کوتاه – بوْیجوق.

داستانی– اؤیکوسل.

دوربین عکاسی– آلیجی.

دوربین فیلمبرداری– چکه لیج.

رادیو – سسگین. آلقیج.

رُباعی– دؤردلوک. مانی. قوْشاجا.

رقص – اوْینادیش. بییی. تالبی. اوْیناما. اوْیناییش. تپسو. اوْیون.

رقصیدن – بییله‎مک. بیییمک. اوْیناماق.

رمان– اؤیکو.

رمانتیست– باش قورومچو.

رمانتیک– قیلدا. باش قوروم.

رمانس– گؤزللمه.

روزنامه – قزئت. گونجه. گونده لیک. ساوی. چاوی.

روزنامه نگار – قزئتچی. گونجه چی.

روزنامه نگاری– قزئتچیلیک. گونجه چیلیک.

روشنفکر– ایشیقلی. آغ یاخا. اردملی.

سانسور– الشدیری. قورجاق.

سانسورچی– الشدیریجی. قورجاتان.

سینما – گؤرونتولوک. باخلوْو.

شاعر – چوچو. سؤیچو. قوْشان. قوْشوقچو. قوْشار. اولگرچی. چاغماچی.

شاعر ساده– قالدیریم قوْشوجوسو.

شاعر مردمی– ائل آخینی. ال اوزانی.

شاعرانه – قوْشارجا. قوْشاریمتیل. قوْشارسی.

شاهکار – آنداشیت. آنیتلیق.

شعر – سؤی. قوْشاق. سؤیله‎مه. قوْشقو. قوْشوق. چاغما.

شعر بداهه– دونبول چالانغاج.

شعر حماسی– قوْچاق.

شعر ستایشی– اؤگونوش.

شعرسرایی– سوْیلاما.

شعر سرودن – وارساقلاماق. ییر قوشماق. سوْیلاماق. قوْشماق.

شعر مردمی– ائل قوْشو.

شعر معاصر – دیزه لک.

شعر واژه – سیجیر.

صحّاف– قابیقچی. قیریجی. قاپاق بیچن. قاپچی.

صحّافی– قابیقلاما. قابیقچیلیق.

صحّافی شدن– قابیقلانماق.

صحّافی کردن– قابیقلاماق.

ضرب المثل – سؤیله ییش.

غَزَل– گؤزل. گؤزلـله‎مه.

غزل سرا– گؤزلچی.

غزل سرایی– گؤزلـله مه.

غزل سرایی کردن– گؤزلـله مک.

فرهنگ – اویغارلیق. کولتور. یوْردام. یوْلون. اردم. ایچه لیک.

فرهنگستان– یوْرداملیق. یوْرومتای.

فرهنگسرا– یوْلونتای.

فرهنگ لغت– سؤزلوک.

فرهنگ و تمدن– یوْردام اردم.

فرهنگی– اویغار . یوْرداملی.

فرهیخته– اویغارلی. اویغار.

فیلم– چکیم.

فیلمبردار– چکیمچی. چکه لیجی.

فیلمبرداری– چکمه. چکیمچیلیک.

فیلمبرداری شدن– چکیلمک. چئورینمک.

فیلمنامه– اوْینانجا.

فیلمنامه نویس– اوْینانجاچی.

قصه– اؤتوک. یوماق. ناغیل. اؤیکو.

قصه گفتن– اؤتکونمک. یوماقلاماق.

قصه گو– ائرتکیجی. اؤتوکچو. ناغیلچی. یوماقچی.

قصه‎های سرگرم کننده برای وقت گذرانی– قورت ناغیلی.

قصیده – سیجیرله مه. قوْشما.

قصیده سرا– قوْشماچی.

قطعه ادبی– داملا یازی.

کارگردان – دوزنچی. یؤنتمن. آلانباشی.

کارگردان نمایش– قورولوشچو. قوْرقانچی.

کارگردانی– یؤنتمه لیک. آلانباشیلیق.

کتاب – باستاق. قاتلاق.

کتاب درسی– درسلیک.

کتاب درسی مکتبخانه– چرکه.

کتابخانه – باستاقلیق. قیمتارا.

کتابخوان – باستاقچی.

کتابدار – باستاقلی.

کتابداری– باستاقچیلیق.

کتابفروش– باستاقچی.

کتابفروشی– باستاقچیلیق.

کمدین– قیزیقچی.

گالری– سرگی.

لف و نشر – سپمه دؤشورمه.

مترجم– چئویرن. آغداران.

مجسمه– آنیتداش. یوْنتو. قورچاق. یوْنماداش. یامقا.

مجلّه – درگی.

مخمّس– بئشلیک.

مستزاد– آرتیرما.

مسمّط– دوزمه.

مشاعره– قوشاقلاشما. باغلاشما.

مطبوعات– باسیملار. یاییملار.

ملمّع– ایکی دیللی.

منتقد– قینار. قینامسیق.

منتشر شدن– یاییلماق.

منتشر کردن– یایماق.

منظومه– قوشاقچا.

ناشر– یاییمچی.

نشیده– اوخونجالیق (شعر دلنشین).

نقاش– بنیزچی. سیرچی.

نقاشی– بنیزچیلیک.

نقرات– قایتالام.

نمایش – گؤستریش. گؤستریم. گؤرک. گؤرونتو. یاییم.

نمایش کمدی یک نفره – سؤیلنگه.

نمایشگاه – سرگی.

نمایشنامه – گؤستریم.

نمایشنامه نویس – گؤستریم یازان. گؤستریمچی.

نورپرداز– ایشیقچی. چکمه چی.

نورپردازی– ایشیقچیلیق. ایشیقلیق.

نویسندگی– یازیچیلیق.

نویسنده– یازیچی.

هجو – سیخاق.

هنر – اوزلوق. ایکا. اوْلجوم. اؤنر. اودون.

هنرپیشه– اوْینامان. اوْینایان. اؤنرلی.

هنرشناس– اؤنرچی. اؤنر تانیش.

هنرمند – اوزمانج. اوزلو. اؤنرلی. اؤنرمن. یارادان.

هنرمند تئاتر – یانسیدار.

هنرمند نقش اول – باش اوْیونچو.

هنرمندانه – اوزلوجا. اؤنرلیجه.

هنرمندی– اوزمانلیق. اؤنرلیک. اؤنرمنلیک.

هنرور– باجاریلی.

هنرهای زیبا – اینجه صنعت. بدیعی صنعت.

هنری– اوزلوقسال. بدیعی. گؤرکن. اؤنه ریش. یارادیق. یاسنی.

 

پرویز زارع شاهمرسی

 

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۱۴ فروردين ۹۹ ، ۱۰:۰۰

حکم دیوان عدالت اداری به آموزش زبان‌های بومی

| دوشنبه, ۴ فروردين ۱۳۹۹، ۱۱:۲۸ ب.ظ | ۰ نظر


    با شکایت یک وکیل دادگستری وزارت آموزش و پرورش محکوم شد

حکم دیوان عدالت اداری به آموزش زبان‌های بومی

 

حکم دیوان عدالت اداری در پی شکایت یک وکیل از وزارت آموزش و پرورش مبنی بر لزوم اجرای قانون در خصوص آموزش زبان‌های محلی صادر شد. بر اساس حکم صادر شده وزارت آموزش و پرورش طبق قانون اساسی مکّلف به رعایت حق شهروندان در بهره‌مندی از تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی خاص هر محل و قوم است.همواره از ایران به عنوان کشوری یاد می‌شود که دارای اقوام متعددی بوده و در این بین علاوه بر زبان فارسی زبان‌ها و گویش‌های متنوعی هم در آن رایج است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک میثاق‌نامه، حقوق و حق برخورداری همه اقوام را از آموزش زبان‌ محلی در نظر گرفته، این در حالی است که به نظر می‌رسد اصول قانون در اجرا با بی‌توجهی همراه شده باشد. این بی‌توجهی به اجرای قانون اساسی در وظایف محول شده به آموزش و پرورش در رابطه با آموزش زبان‌های محلی در مدارس سبب شد که یک وکیل دادگستری با طرح دعوی نسبت به الزام وزارت آموزش و پرورش به اجرای وظیفه قانونیِ تالیف و طبع و توزیع کتب درسی و کمک آموزشی و تدریس و آموزش ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه، حکم الزام آن را از دیوان دریافت کند.
حدود دو سال قبل بود که مسعد سلیتی، وکیل پایه یک دادگستری همزمان با روز جهانی زبان مادری در اسفند ماه 1396 دعوی خود را به علت تخلف وزارت آموزش وپرورش از اجرای قسمت اخیر اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است ) در مورد تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در کنار زبان فارسی در مدارس کشور و خودداری از انجام وظیفه مذکور با توجه به بند ۷ماده ۱۰قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش (تالیف و طبع و توزیع کتب درسی و نشریات کمک آموزشی براساس برنامه‌ریزی‌های زمان‌بندی شده در چهارچوب نظام آموزشی با رعایت اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت بافت متناسب زندگی روستایی،عشایری و شهری) تقدیم دیوان عدالت اداری کرد.سلیتی در این باره به همدلی گفت:«ایران به عنوان کشوری با تعدد قومی و مذهبی که به موجب اصل نوزدهم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی، این تنوع قومی و مذهبی مورد پذیرش قرار گرفته، و برابر اصل بیستم همه‏ افراد ملت‏ اعم‏ از زن‏ و مرد یکسان‏ در حمایت‏ قانون‏ قرار دارند و از همه‏ حقوق‏ انسانی‏، سیاسی‏، اقتصادی‏، اجتماعی‏ و فرهنگی‏ با رعایت‏ موازین‏ اسلام‏ برخوردارند، بنابراین با استناد به قسمت اخیر اصل پانزدهم قانون اساسی که اشعار می‌دارد استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است، وزارت آموزش و پرورش به اجرای وظیفه قانونی خود در این اصل از قانون الزام دارد.»
سلیتی ادامه داد:« همچنین با استناد به اصل 30قانون اساسی دولت موظف است وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد بنابراین با توجه به این اصول که بر عهده دولت است شکایت را طرح کردم.»علاوه بر این، مسعد سلیتی وکیل، با استناد به بندهای 7 و همچنین ۲۲،۱۱،۱۰،۹،۶ ماده ۱۰ قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش تأمین و تدارک نیازمندی‌های آموزشی و پرورشی (‌مکان تجهیزات، امکانات دیگرآموزشی و کمک آموزشی)، آموزش مستمر معلمان و کارکنان وزارت به منظور ارتقاء سطح توانایی شغلی آنان، جذب و انتخاب افراد صالح برای تعلیم و تربیت از طریق گزینش، تأمین نیاز نیروی انسانی آموزشی و پرورشی وزارت از طریق ایجاد دانش‌سراها ومراکز تربیت معلم و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای و تأمین آموزش و پرورش رایگان برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه ازجمله زبان‌های محلی و قومی را، از وظایف انحصاری وزارت آموزش و پرورش در شکایت مطرح کردند.حال بعد از حدود دو سال از شکایت مطرح شده توسط این وکیل پایه یک دادگستری، دیوان عدالت اداری حکم به الزام آموزش و پرورش در موارد گفته شده داده است.
بر این اساس طی دادنامه شماره 9809970957101487 مورخ 19 اسفند 1398، شعبه 43 دیوان عدالت اداری حکم به الزام وزارت آموزش و پرورش بر اجرای وظیفه مقرر قانونی به نحو تألیف و طبع و توزیع کتب درسی و نشریات کمک آموزشی و تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه در مدارس کشور براساس برنامه‌ریزی‌های زمان‌بندی شده در چارچوب نظام آموزشی، با رعایت خصوصیات زبان و بافت متناسب زندگی روستائی، عشایری و شهری هر یک از اقوام صادر کرده است.در بخشی از حکم صادره دیوان عدالت اداری آمده است با توجه به «ریل‌گذاری جهت اجرایی شدن سیاست‌ها و اهداف، آموزش و پرورش مکّلف به رعایت حق شهروندان در بهره‌مندی از تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی خاص هر محل و قوم است.
مسّلم است که در قانون اساسی با توجه به ماهیت و ذات وجودی آن، ظرفیت اجرایی احکام و طرق آن بیان نشده است؛ ولی باید توجه داشت که قانون‌گذار در بند 7 از ماده 10 قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش، ظرفیت اجرایی حکم قسمت اخیر اصل پانزدهم قانون اساسی را ایجاد کرده است. بنابراین با وجود عبارت تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس، در اصل پانزدهم قانون اساسی و حکم مقرر در بند7 از ماده 10 قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش باید گفت؛ حق شهروندان در این خصوص، از مرحله امکان بهره‌مندی به مرحله لزوم بهره‌مندسازی توسط وزارت آموزش و پرورش رسیده و تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس از وظایف وزارت آموزش و پرورش قلمداد شده است. بنا بر استدلال مذکور، به استناد مقررات فوق الذکر و مواد 10،11،58 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به الزام وزارت آموزش و پرورش بر اجرای وظیفه مقرر قانونی به نحو تألیف و طبع و توزیع کتب درسی و نشریات کمک آموزشی و تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه در مدارس کشور براساس برنامه‌ریزی‌های زمان‌بندی شده در چارچوب نظام آموزشی، با رعایت خصوصیات زبان و بافت متناسب زندگی روستائی، عشایری و شهری هر یک از اقوام صادر شد.»

 

منبع: روزنامه همدلی

  • موافقین ۰ مخالفین ۰
  • ۰۴ فروردين ۹۹ ، ۲۳:۲۸

کتاب آموزش گرامر زبان ترکی آذربایجانی در یک ترم، اثر محمدصادق نائبی بوده و چاپ 1 آن در سال 1388 توسط انتشارات پینار صورت گرفته است.

کتاب را از لینک زیر دانلود نمایید:

 

آموزش گرامر زبان ترکی آذربایحانی در یک ترم