عملیات خیبر، سوژه شاعر تُرک شد

مجموعه شعر «خیال قوشو» سروده ایمان قلی پور بازگشتی به اسفندماه سال ۱۳۶۲ است که با بیانی شاعرانه اتفاقات را شرح می‌دهد.

به گزارش آذربایجان پرس به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، مجموعه شعر«خیال قوشو» سروده‌ ایمان قلی پور بازگشتی‌  به اسفندماه سال ۱۳۶۲ است.

بیانی شاعرانه از رزمندگان به‌ویژه رزمندگان لشگر ۳۱ عاشورا در عملیات خیبر، گفته‌ها و ناگفته‌های مردان خفته در خاک مجنون و طلائیه در این کتاب دیده می‌شود. این منظومه، ضمن روایت این نبرد عظیم و پر رمز و راز، حس و حال منتظران پشت میدان نبرد را هم به تصویر  می‌ کشد و به همت مرکزآفرینش‌های ادبی حوزه هنری  تولید و سال ۱۳۹۸  در ۱۸۰ صفحه  با شمارگان ۱۲۵۰ در  انتشارات سوره مهر منتشر شد.

کتاب «خیال قوشو»، نقل شاعرانه اتفاقات واقعی عملیات خیبر و نقش لشگر ۳۱ عاشورا و رزمندگان آن است. رزمندگان این عملیات  عمدتا تُرک بودند. قلی پور در این مجموعه  به خاطرات رزمندگان عملیات  و احساسات نهفته در این خاطرات ماهیتی شاعرانه داده است. او رویداد‌ها و زمان و مکان عملیات را بر اساس واقعیت نقل می‌کند. درواقع شاعردر این مجموعه ضمن نقل اتفاقات و احساسات واقعی رزمندگان، با اتکا به خیالپردازی‌های خیالی خود، ظرفیت‌های شعری این اتفاقات را کشف کرده و بدین ترتیب ادای دینی شاعرانه به شهدا و رزمندگان  شرکت کننده دراین عملیات کرده است. شاعر از این طریق به درونیات و احساساتی که زمان اجازه بروز به آن‌ها را نداده پرداخته است.

پرداختن به ماجرای شهیدمفقود الاثرحسن جنگ جو نیز به نوعی پایان بندی این کتاب شده است. اینکه شهید جنگ جو درعملیات خیبرمفقود شده بود و مادرش سال‌ها به انتظاربازگشت این شهید مفقود الاثر نشست تا اینکه در تابستان سال ۱۳۹۶، که مادر دربیمارستان بستری بود، پیکرشهید «حسن جنگجو» پیدا و به تبریز آورده شد، اما مادرش همان روز روی تخت بیمارستان فوت کرد و پیکرشهیدجنگجو ومادرش درکنارهم دفن شدند.

شعری ازاین کتاب :

گیریش
گؤزوم گزیر، روحوم اَسیر،
سسلهییرم: هایانداسان؟
شاخمیرسان؟ شاخیب منه باخمیرسان؟!
عمر بوزو اَریییب، یئره باتیب،
باتی گؤزومده یاتیب!
یئنهده گَل، گَل، آی حیاتیمین یازی!
قوی اوزولوب ایتسین یئرین پاییزی!
آی منیم گونشیم، چیخ، >دجله<نین گونش چیخان یئریندن!
سؤیله سئوگیلی گونلری!
اود آلوو ایچینده شنلیک ائدن گونلری!...
آی بوندان سونرا دونیایا اوز قویانلار،
قیزلار، اوغلانلار!
دونیادا اَن کؤتو اولای ساواش دیر!

شعر دیگری از این کتاب 

نئچه ایل دیر، خیال اَلیمدن اوچور
«مجنون» و گؤرمه یه، «مجنون» ا کؤچور.

نئچه ایل دیر خیال منی داغلاییر
«شحیطاط» دا دوروب گولور، آغلاییر.

«طلائیه» جاداسیندا سسله ییر
«امام حسین» گردانینی بسله ییر.

سؤزوم یوخدور، اونا نه سؤز سؤیله‏ییم؟
کؤپرو اوسته یاتیم یا دا کویله‏ییم.

«طلائیه» منی قوناق ائیله سین
زمان مسافرین ایناق ائیله سین.

سونرا یئتیر «مجنون» ون آداسینا
قربان اولوم آدینا، قاداسینا.

ایسته ییرم او توپراغی یوخلایام
اوزونه اوز قویام، بیرآز یوخلایام

 

آنا یاسانین ۱۵ اینجی اصلینه فرق‌لی باخیش

۱۵ اینجی اصل ساده جه و ساده جه تورک دیلینه قارشی آنا یاسادا یئرلشدیریلیبدی. ایراندا ایکی گرچک و باغیمسیز دیل وار. عرب و تورک دیلی. عربجه نین وجودو ۱۶ اینجی اصله دایاناراق اسلام و قرآن دیلی کیمی تانینیب و رسمی ائیتیمی گرکلی ساییلیب. فارسی آدلانان دیل، دیلچیلیک بیلیمی باخیمیندان باغیمسیز بیر دیل اولمادیغی و سؤزلرینین ۸۰ فاییزی عرب، تورک ولاتین دیل لریندن آلیندیغینا رغمن، اؤلکه نین تکجه قوندارما رسمی دیلی کیمی یئر آلیب. باشقا دیللر باغیمسیز دیل دئییل دری ناقص قوندارما دیلینین لهجه لری سیراسیندادیلار. بو اوزدن ۱۵ اینجی اصلین اجراسینی هایقیرانلار بیرداها اوتوروب اونو دیقتله اینجه له ییب گؤرمه لی دیلر کی تورک دیلینه آنا یاسادا یئر یوخدو. ایراندا بیر رسمی بیرده اسلام دیلی وار. باشقا دیللر بؤلگه سل دیللر حددینه دوشورولوب لر کی اونلارین اویغولانماسینا قانونی باخیمنان حکومتین گرکلی گؤره وی یوخدو. آنجاق بو اصلی آنا یاسادا یئرلشدیرمک تورک دیلینی دانیب، آرادان قالدیریب، یوخ ائدیب، اونون یئرینه قوندارما فارس دیلینه رسمی یئر وئرمک دئمک دیر. مشروطه آنایاساسیندا دیل قونوسونا توخونولمامیشدی. بو اوزدن کیمسه فارسجانین رسمی و میللی دیل اولوب و باشقا دیللرین غیررسمی اولماسی کیمی قونولاردا تارتیشا بیلمزدی. اسلامی دئوریمدن سونرا ۱۳۵۸ اینجی ایلده آنا یاسانی حاضیرلاماق پروسه سینده بوآنتی تورک اصل یئرلرشدیریلیب رفراندوما سونولدو. آنجاق دیلیمیزین یازیلیب ،اوخونماسی، رسمی اولماسی و رسمی دولت ائیتیم، اؤیرتیم سیستمینه گیرمه سینین یولو  ۱۵ اینجی اصلین اجراسیلا دئییل تام ترسینه یانلیز اونو آرادان قالدیریب یا اصلاح ائتمه سیله اولابیلر. بو ماده ده ایرانین رسمی واورتاق  دیلی فارسجادیر. سندلر ، یازیشمالار و درس کتابلاری بو دیلده اولمالیدیر. آما اوندان یاناشی بولگه سل دیللرین باسینلاردا قوللانیلماسی و ادبیاتینین ائیتیمی اؤزگوردو. بورادا فارس دیلی "رسمی واورتاق" دیل آدلاندیریلیب آما هر یئرده ملی دیل کیمی میداندا آتینی چاپیر. نه یازیق کی بو اؤنملی و اینجه مساله یانی "رسمی و اورتاق" مفهومو میللی سؤزو ایله ائشید توتولور و توپلومدا حتی اوزمانلار طرفیندن فرقلندیریلمیر. بو اصل اساسیندا تورک دیلی هیچ زامان رسمی اولاماز. بو دیلده رسمی ائیتیم آلیناماز، سؤزده اؤیرنیلمه سینه مانع یوخدور آما عمل یاساقدیر. ائیتیمینه دولتین گؤره وی یوخدور. گؤرونور کی بو اصل تورک خالقینین کیملیک سیمگه سینی یانی دیلینین یوخ ائتمه سینی قانونلاشدیراراق هر طورلو تارتیشما و انتقاد یولونو قاپادیب. بیز بو اصلین اجراسینی دئییل بلکه آنا یاسانین ۱۷۷ اینجی اصلینه دایاناراق اونون حذف یا اصلاح اولونماسینی ایسته مه لی ییک. بو ماده وحی دئییل کی توخونولمایا بلکه تام ترسینه بوتون اخلاقی وانسانی و بشر حاقلاری قوراللارینا هایکیری دیر. بو اصلی قبول ائدیب اونون اجراسینی ایسته مک، فارس دیلینین رسمی لیگی و تورک دیلینین غیر رسمی و غیر ملی  و بولگه سل اولماسینین اقراری دئمک دیر. انسانی کرامت و شرافتیمیزی بیر قارا پارایا ساتماق دئمک دیر. َن دوغال و انسانی حاققیمیزین بیر کیچیک بؤلومونو یالوارماقلا فارس شوونیستیندن دیلنمک آنلامیندادیر. حاق، میننت و یالوارماقلا دئییل، منطق و حقوق و شرع قوراللارینا دایاناراق، گوج و اراده ایله آلینار. ۱۵ اینجی اصله گووه نیب، دیل حاققیمیزی بو سئویه یه ائندیرمک مطلق یانلیشلیقدیر.

 

سلیمان باری

یوز ایل ایچینده اودوزدوغوموز دیلیمیز!

900 ایل بوندان قاباق، تورک دونیاسینین بوگونه دک ده معنوی حیاتینی ائتگیله‌ین خواجه احمد یسوی، انسان‌لاری دینی و اخلاقی یؤندن یئتیشدیرمک اوچون اؤز حکمت‌لی سؤزلرینی تورک دیلینده یازمالی اولور.

600 ایل بوندان قاباق، عمادالدین نسیمی، اؤز عرفانی، دئوریمچی (انقلابی) سؤزلرینی تورک دیلینده یازمالی اولور.  

150 ایل بوندان قاباق، محمد باقر خلخالی، اؤز حکمت‌لی سؤزلرینی و اخلاقی اؤیودلرینی "تولکو ناغیلی" آدلی بیر تورک مثنوی‌ده ملته چاتدیریر. 

90 ایل بوندان قاباق، آذربایجان چاغداش طنز شعرینین تانینمیش نماینده‌سی، شبسترلی معجز شعرلرینی تورک دیلینده یازماغینا گؤره دئییر: "من گؤردوم کی آذربایجان ملتینین چوخو تورک‌دور و فارسی شعرلردن بهره آپارا بیلمه‌یه‌جک، منیم نیتیم بو ایدی کی کیشی‌لر و خانیم‌لار منیم شعرلریمی اوخویوب و آنلایالار."

70 ایل بوندان قاباق، ایراندا فارسلاشدیرما سیاستینین سوردورولمه‌سیندن 30 ایل کئچدییینه باخمایاراق، "حیدربابایا سلام" شعرینین اصلی مخاطب‌لری یعنی حیدربابا داغینین اتک‌لرینده یاشایان آذربایجانلی‌لار هله فارسجا اوخویا بیلمه‌ییردیلر، بونا گؤره ده، اوستاد شهریار "حیدربابایا سلام" شعرینی تورک دیلینده یازاراق "تورکو دئدیم اوخوسونلار اؤزلری"! دئییر.  

آنجاق، بو یوز ایلده باشلانان و بوتون گوجو ایله ایره‌لی‌له‌ین فارسلاشدیرما سیاستینین آجی بیر سونوجو اولاراق، بوگون تورک آیدین‌لاری اؤز سؤزلرینی ملتین قولاغینا چاتدیرماق اوچون تورک دیلینده دئییل، فارس دیلینده یازمالی اولورلار. 

بو آجی دورومو یئنی‌دن دییشمکده و تورک دیلینی یئنیدن اؤز یئرینده اوتورتماقدا باجاریقلی اولدوغوموزا اینانیرام. گون او گون اولاجاق کی بیزلر ده، زهتابی، فرزانه، هیئت، سهند، ساهر، علی تبریزلی... کیمی داهی‌لریمیزین توتدوقلاری یولو دوام ائده‌رک، خواجه احمد یسوی، عمادالدین نسیمی، محمدباقر خلخالی، معجز شبستری، اوستاد شهریار و یوزلرجه شاعیر و یازیچی‌لاریمیز کیمی سؤزلریمیزی اؤز آنا دیلیمیزده اؤز میللتیمیزه چاتدیراجاغیق! یئتر کی، اؤزوموزه ایناناق، یئتر کی اوسانمایاق!

نییه تورکجه اؤیرنمه‌لییک؟

۸۳ میلیون اینسان آنا دیلی اولاراق تورکجه دانیشیر، دونیانین ۱۵جی اَن چوخ دانیشیلان دیلیدیر. بیر او قدر ده اینسان ایکینجی دیل اولاراق تورکجه دانیشیر. 

 

 

تورک مدنیتینی و طرزینی بَیَنَنلر اوچون تورکیه‌ده اوخوماق ایده آلدیر. حتّی یئرلی دیلی دانیشماسان بئله بوتون یئرلر اوچون گؤزلدیر. اگر یئرلی دیلئ بیلسَز بوتونلوکله هرشئی سیزه راحات اولاجاق – اینسانلارلا مذاکره، مدنییتی اؤیرنمه و ... .

 

تورک دیلی اورال-آلتاییک قروپونا مخصوصدور و فین – ماجاریستان دیللریله ده علاقه سی واردیر. لاتین الیفباسی ایله ۹۰٪ اینسان طرفیندن یئرلى دیل اولاراق یازیلمیشدیر. تورکجه سونرادان علاوه دیل اولاراق داخیل ائدیلمیش، معنا اولاراق سؤز کؤکونه سون شکیلچی علاوه ائتمکدیر. 

 

مُعاصیر تورکجه ایستانبول لهجه سینه اویغون نظرده توتولسا دا، تورکیه‌نین هر هانسی بیر یئرینده تورکجه اؤیرنمک کیمی بیر شانسینیز واردیر. تورکجه اؤیره‌نیلمه‌سی اوچون بیر چوخ کورسلار دا واردیر.