آنا یاسانین ۱۵ اینجی اصلینه فرق‌لی باخیش

۱۵ اینجی اصل ساده جه و ساده جه تورک دیلینه قارشی آنا یاسادا یئرلشدیریلیبدی. ایراندا ایکی گرچک و باغیمسیز دیل وار. عرب و تورک دیلی. عربجه نین وجودو ۱۶ اینجی اصله دایاناراق اسلام و قرآن دیلی کیمی تانینیب و رسمی ائیتیمی گرکلی ساییلیب. فارسی آدلانان دیل، دیلچیلیک بیلیمی باخیمیندان باغیمسیز بیر دیل اولمادیغی و سؤزلرینین ۸۰ فاییزی عرب، تورک ولاتین دیل لریندن آلیندیغینا رغمن، اؤلکه نین تکجه قوندارما رسمی دیلی کیمی یئر آلیب. باشقا دیللر باغیمسیز دیل دئییل دری ناقص قوندارما دیلینین لهجه لری سیراسیندادیلار. بو اوزدن ۱۵ اینجی اصلین اجراسینی هایقیرانلار بیرداها اوتوروب اونو دیقتله اینجه له ییب گؤرمه لی دیلر کی تورک دیلینه آنا یاسادا یئر یوخدو. ایراندا بیر رسمی بیرده اسلام دیلی وار. باشقا دیللر بؤلگه سل دیللر حددینه دوشورولوب لر کی اونلارین اویغولانماسینا قانونی باخیمنان حکومتین گرکلی گؤره وی یوخدو. آنجاق بو اصلی آنا یاسادا یئرلشدیرمک تورک دیلینی دانیب، آرادان قالدیریب، یوخ ائدیب، اونون یئرینه قوندارما فارس دیلینه رسمی یئر وئرمک دئمک دیر. مشروطه آنایاساسیندا دیل قونوسونا توخونولمامیشدی. بو اوزدن کیمسه فارسجانین رسمی و میللی دیل اولوب و باشقا دیللرین غیررسمی اولماسی کیمی قونولاردا تارتیشا بیلمزدی. اسلامی دئوریمدن سونرا ۱۳۵۸ اینجی ایلده آنا یاسانی حاضیرلاماق پروسه سینده بوآنتی تورک اصل یئرلرشدیریلیب رفراندوما سونولدو. آنجاق دیلیمیزین یازیلیب ،اوخونماسی، رسمی اولماسی و رسمی دولت ائیتیم، اؤیرتیم سیستمینه گیرمه سینین یولو  ۱۵ اینجی اصلین اجراسیلا دئییل تام ترسینه یانلیز اونو آرادان قالدیریب یا اصلاح ائتمه سیله اولابیلر. بو ماده ده ایرانین رسمی واورتاق  دیلی فارسجادیر. سندلر ، یازیشمالار و درس کتابلاری بو دیلده اولمالیدیر. آما اوندان یاناشی بولگه سل دیللرین باسینلاردا قوللانیلماسی و ادبیاتینین ائیتیمی اؤزگوردو. بورادا فارس دیلی "رسمی واورتاق" دیل آدلاندیریلیب آما هر یئرده ملی دیل کیمی میداندا آتینی چاپیر. نه یازیق کی بو اؤنملی و اینجه مساله یانی "رسمی و اورتاق" مفهومو میللی سؤزو ایله ائشید توتولور و توپلومدا حتی اوزمانلار طرفیندن فرقلندیریلمیر. بو اصل اساسیندا تورک دیلی هیچ زامان رسمی اولاماز. بو دیلده رسمی ائیتیم آلیناماز، سؤزده اؤیرنیلمه سینه مانع یوخدور آما عمل یاساقدیر. ائیتیمینه دولتین گؤره وی یوخدور. گؤرونور کی بو اصل تورک خالقینین کیملیک سیمگه سینی یانی دیلینین یوخ ائتمه سینی قانونلاشدیراراق هر طورلو تارتیشما و انتقاد یولونو قاپادیب. بیز بو اصلین اجراسینی دئییل بلکه آنا یاسانین ۱۷۷ اینجی اصلینه دایاناراق اونون حذف یا اصلاح اولونماسینی ایسته مه لی ییک. بو ماده وحی دئییل کی توخونولمایا بلکه تام ترسینه بوتون اخلاقی وانسانی و بشر حاقلاری قوراللارینا هایکیری دیر. بو اصلی قبول ائدیب اونون اجراسینی ایسته مک، فارس دیلینین رسمی لیگی و تورک دیلینین غیر رسمی و غیر ملی  و بولگه سل اولماسینین اقراری دئمک دیر. انسانی کرامت و شرافتیمیزی بیر قارا پارایا ساتماق دئمک دیر. َن دوغال و انسانی حاققیمیزین بیر کیچیک بؤلومونو یالوارماقلا فارس شوونیستیندن دیلنمک آنلامیندادیر. حاق، میننت و یالوارماقلا دئییل، منطق و حقوق و شرع قوراللارینا دایاناراق، گوج و اراده ایله آلینار. ۱۵ اینجی اصله گووه نیب، دیل حاققیمیزی بو سئویه یه ائندیرمک مطلق یانلیشلیقدیر.

 

سلیمان باری

جمهوری آذربایجان از کشف یک میدان نفتی جدید در خزر خبر داد

شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (سوکار) روز پنجشنبه از کشف یک میدان نفتی جدید در دریای خزر با همکاری شرکت نروژی «اکوینور» (Equinor)  خبر داد.

بنا به این  گزارش، در نتیجه حفر نخستین چاه آزمایشی در میدان انرژی  «قره باغ» واقع در ۱۲۰  کیلومتری شرق باکو  در دریای خزر،  لایه های حاصلخیز نفت در این میدان کشف شده است.

حفر نخستین  چاه آزمایشی  در میدان قره باغ درعمق ۱۸۰ متری آب دریا انجام گرفته که در پی آن وجود لایه  های حاصل خیر نفت در عمق ۳.۴ کیلومتری این چاه آزمایشی تایید شده است.

«رونق عبدالله اف» رییس شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان ( سوکار ) گفت: بر اساس نتایج حفر نخستین  چاه آزمایشی مجموع ذخایر نفتی این  میدان  بیش از ۶۰  میلیون  تن  براورد می شود که با توسعه این  میدان سهم ارزنده  ای به درآمدهای نفتی جمهوری آذربایجان افزوده  خواهد شد.

نخستین تحقیقات زمین شناسی در میدان قره باغ  در سال ۱۹۵۹ میلادی در زمان شوروی سابق اجرا شده  و وجود ذخایر  نفت و گاز در این میدان را تایید کرده بود .

شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان ( سوکار ) و شرکت اکوینور نروژ در سال ۲۰۱۸ میلادی قرارداد توسعه میدان انرژی قره باغ را امضا  کردند و هر دو شرکت سهم ۵۰ درصد در آن به  خود اختصاص دادند .

سوکار همچنین از سال ۱۹۹۴ میلادی با  این شرکت نروژی  در توسعه سه میدان نفتی عمده جمهوری آذربایجان ( آذری، چراغ و  گونشلی) در  دریای خزر،  همکاری می کند .

لیست کانال‌های تلگرامی نویسندگان، انتشارات، نشریات، دوبله و تولید محتوا به زبان تورکی در ایران

کانال‌های تلگرامی نویسندگان آذربایجان:

 

کانال تلگرامی دکتر توحید ملک‌زاده دیلمقانی

T.me/Melikzadeh

 

کانال تلگرامی استاد پرویز شاهمرسی

T.me/ParvizShahmarasi

 

کانال تلگرامی استاد اسماعیل سالاریان

t.me/XorasanTurk

 

کانال تلگرامی آقای طاهر نقوی

t.me/GalajayinYolu

 

کانال تلگرامی استاد محمد رحمانی‌فر

T.me/Rahmanifar_Mohammad

 

کانال تلگرامی ایواز طاها

T.me/EyvazTaha

 

کانال تلگرامی استاد حسن راشدی

T.me/Yurddash

 

کانال تلگرامی علی مرادی مراغه‌ای

T.me/Ali_Moradi_Maragheie

 

کانال‌های تلگرامی مجلات و نشریات تورکی:

 

کانال تلگرامی مجله ایشیق

T.me/ishiqnet

 

کانال تلگرامی مجله کاما

T.me/kamadergi

 

کانال تلگرامی نشریه آغری

T.me/AghriAzerbaijan

 

کانال تلگرامی مجله آذری

T.me/AzariDergii

 

کانال تلگرامی نشریه آذربایجان پژوهی

T.me/AzerbaijanResearch

 

کانال تلگرامی نشریه نامه صدیق

T.me/NameyeSeddigh

 

کانال تلگرامی آیدین گَلَجک

T.me/AydinGalacak

 

کانال تلگرامی مجله خداآفرین

T.me/Xudaferin

 

کانال تلگرامی نشریه بایرام

T.me/Bayramzn

 

کانال تلگرامی نشریه سانجاق

T.me/SancaqDergisi

 

کانال تلگرامی نشریه اوزان

T.me/OzanDergisi

 

کانال تلگرامی نشریه بوتا

T.me/ButaKitab

 

کانال تلگرامی مجله غروب

T.me/GoroobMagazine

 

کانال‌های تلگرامی انتشارات کتب تورکی در ایران:

 

کانال تلگرامی انتشارات اختر

T.me/NashreAkhtar

 

کانال تلگرامی انتشارات ساوالان ایگیدلری

T.me/Savalan_igidlary

 

کانال تلگرامی انتشارات اندیشه نو

T.me/Andishehye_no

 

کانال تلگرامی انتشارات یاشماق

T.me/Yashmaq

 

کانال تلگرامی انتشارات کیرپی

T.me/KirpiBook

 

کانال تلگرامی انتشارات آینا

T.me/Ayna_Nashr

 

 کانال‌های تلگرامی فروشگاه‌های اینترنتی:

 

کانال تلگرامی کتابفروشی ائوده‌آل

T.me/EvdeAl

 

کانال تلگرامی فروشگاه اینترنتی بای‌قوش

T.me/BuyQoosh

 

کانال‌های تلگرامی دوبله و تولید محتوا به زبان تورکی:

 

کانال تلگرامی باریش‌ سسی

T.me/BarishSesi

 

کانال تلگرامی بیلیم ‌سسی

T.me/BilimSesi

 

کانال‌های تلگرامی پادکست تورکی:

 

کانال تلگرامی پادکست گئجه یاشامی

T.me/GecaYashami

 

کانال تلگرامی پادکست رادیو گجیل

T.me/RadioGajil

 

کانال تلگرامی پادکست آذربایجان در شریف

T.me/Sut_Turk

زندگی مشهورترین صوفی آسیای میانه فیلم می‌شود/ خیز قزاق‌ها برای فتح سینمای آسیا

قزاقستان و ازبکستان برای ساخت فیلمی با موضوع «پیر ترکستان» مشهورترین صوفی آسیایی میانه به توافق رسیدند.

وزیر فرهنگ و ورزش جمهوری قزاقستان و رئیس آژانس ملی «ازبک کینو» (فیلم ازبکستان) درباره همکاری در تولید فیلمی با موضوع «خواجه احمد یَسوی» پایه‌گذار طریقت صوفیه یسویه در آسیای مرکزی در قرن ۱۲ میلادی به توافق رسیده‌اند.

به گفته رایزنی فرهنگی ایران در ازبکستان، «آق طوطی رحیم قل‌آوا» و «فردوس عبدالخالق‌اف» با برگزاری روزهای فیلم ازبکستان در قزاقستان در اوایل سال ۲۰۲۰ هم موافقت کردند.

رویکرد مشابه ترکیه در مورد قره‌باغ و قبرس

اشاره مستقیم اردوغان به مساله قره‌باغ و ارتباط آن با سیاست‌های ترکیه، مسئله مهمی است که نشان‌دهنده رویکردهای خاص آنکارا به اختلاف‌نظر ارضی در جغرافیای مناطق ترک زبان است.

روابط جمهوری ترکیه و جمهوری آذربایجان در چندین حوزه از اهمیت حیاتی برخوردار است. از جمله حوزه‌های دفاعی – امنیتی و همکاری در حوزه انرژی  اقتصاد. اما ناگفته پیداست که موضوع اشتراک هویتی و قومیتی در پرونده روابط آذربایجان و ترکیه از هر فصل مشترک دیگری٬ مهم‌تر است.

حل مسئله قره‌باغ  آرزوی بزرگ اردوغان

اردوغان که در سالیان اخیر در حوزه‌های سیاسی٬ دفاعی و انرژی٬ روابط تنگاتنگی با علی اف داشته و بارها در مورد روابط آذربایجان و ترکیه٬ بر ایده «یک ملت دو دولت» تأکید کرده٬ دیروز به مسئله قره‌باغ هم اشاره کرد.

اردوغان گفت: «مسئله قره‌باغ٬ به همان اندازه که مسئله جمهوری آذربایجان است٬ برای ما هم مسئله است. حل مسئله قره‌باغ علیا و رسیدن به راهکاری بر مبنای حفظ حاکمیت سیاسی و تمامیت ارضی آذربایجان٬ بزرگ‌ترین آرزوی من است.»

کشته شدن یک سرباز ارمنی در خط مقدم جبهه میان آذربایجان و ارمنستان

وزارت دفاع جمهوری آذربایجان اعلام کرد که ارتش ارمنستان بار دیگر اقدام به نقض آتش‌بس در خط مقدم جبهه میان دو کشور کرد.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، وزارت دفاع جمهوری آذربایجان با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد: ارتش ارمنستان اشغالگر بار دیگر اقدام به نقض آتش‌بس در خط مقدم جبهه میان دو کشور کرده و با تیراندازی به سمت آذربایجان منجر به شروع درگیری شده است.

در این اطلاعیه ضمن اشاره به اقدامات تحریک آمیز ارمنستان آمده است: واکنش لازم به این اقدامات بلافاصله از سوی نیروهای مسلح کشورمان داده شد.

وزارت دفاع جمهوری آذربایجان با اشاره به اینکه در پی این درگیری یک سرباز ارمنی نیز کشته شد، تاکید کرده است که ارمنستان مسؤول تنش و درگیری در خط مقدم جبهه است.

مسابقات بین المللی اتومبیل رانی فرمول -1 باکو به تاخیر افتاد

شرکت عملیاتی " Baku City Circuit "  برگزار کننده مسابقات بین المللی اتومبیل رانی فرمول -1 در باکو، روز دوشنبه اعلام کرد، برگزاری این مسابقات در پایتخت جمهوری آذربایجان به دلیل شیوع ویروس کرونا برای مدت نامشخص به تاخیر خواهد افتاد.

باکو پایتخت جمهوری آذربایجان در چند سال اخیر میزبان مسابقات بین المللی اتومبیل رانی فرمول -1 بوده و این مسابقات در سال جاری نیز قرار بود  5 الی 7 ژوئن ( برابر 16 الی 18 خردادماه ) برگزار شود .

  تصمیم درباره تاخیر این مسابقات در باکو در نتیجه مذاکرات انجام گرفته میان دولت آذربایجان ، فدراسیون بین المللی اتومبیل رانی و شرکت عملیاتی " Baku City Circuit "، اتخاذ شده است .

با توجه به شیوع ویروس کرونا در جهان ،  پیشتر نیز چند مرحله مسابقات فرمول – 1 در برخی از کشورها از جمله استرالیا ، بحرین ، ویتنام ، چین ، هلند ، اسپانیا و موناکو برای مدت  نامشخص به تاخیر افتاده  است .

 پس از شیوع ویروس کرونا در کشور آذربایجان منابع رسمی این کشور شمار مبتلایان به این ویروس را 61 نفر اعلام کردند که از این تعداد یک نفر جان باخته و 10  نفر نیز درمان و از بیمارستان ترخیص شدند .

  در حال حاضر در قالب مقابله با شیوع ویروس کرونا در جمهوری آذربایجان تمامی مدارس و دانشگاهها ، مراکز تجاری بزرگ تعطیل شده ، رستورانها و  مراکز پذیرایی عمومی فقط از ساعت 9 تا 15 بعد از ظهر مجاز به فعالیت هستند و برگزاری مراسم های عروسی و عزاداری ممنوع اعلام  شده  است .

   همچنین به منظور مقابله با ویروس کروناریا، ورود به باکو از شهرهای دیگر تا 29  مارس جاری ( تا 10 فروردین ) ممنوع بوده و به کارمندان ادارات  دولتی به  استثنای وزارت بهداشت ، پلیس و  نیروی امنیتی به مدت یک ماه مرخصی داده شده است .

  "الهام علی اف "رییس جمهوری آذربایجان در پیام نوروزی خود احتمال اعلام وضعیت اضطراری در این کشور با هدف تشدید اقدامات مقابله با ویروس کرونا را امکان پذیر دانست .

فرش ملی ترکمن‌ها در فهرست میراث فرهنگی «یونسکو»

وزارت امور خارجه ترکمنستان از قرار دادن فرش ملی ترکمن در فهرست میراث فرهنگی یونسکو خبر داد.

 

وزارت امور خارجه ترکمنستان از قرار دادن فرش ملی ترکمن در فهرست میراث فرهنگی یونسکو خبر داد.

بر اساس این گزارش، دولت ترکمنستان به تازگی اسناد رسمی مربوط به اضافه شدن فرش ملی به این فهرست را دریافت کرده است.

اعضای یونسکو در ماه دسامبر سال گذشته در چارچوب چهاردهمین نشست کمیته بین دولتی به اتفاق آراء از قرار دادن فرش ملی ترکمن به فهرست فرهنگی جهانی حمایت کردند.

در پیام وزارت امور خارجه ترکمنستان آمده است: در زمان‌های گذشته فرش‌های ترکمنی را فرش‌های «بخارا» می‌نامیدند که این فرش‌ها در بازارهای بخارا فروخته می‌شد.

فرش‌های ترکمنی امروز هم با استفاده از قوانین پیشین تولید می‌شود و عامل افتخار ملت ترکمن هست.

اشتباه محاسباتی دولت ارمنستان در تحکیم روابط با رژیم صهیونیستی

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مجموعه‌ها و شخصیت‌های تأثیرگذار در دیپلماسی عمومی و ارامنه مقیم ایران، بایستی ارمنستان را متوجه اشتباه استراتژیک خود بکنند و نسبت به هزینه‌های این اقدام هشدار دهند.

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، سایت مشرق در گزارشی نوشت: تصمیم ارمنستان به افتتاح رسمی سفارت خود در فلسطین اشغالی و اعزام سفیر مقیم به رژیم صهیونیستی پس از سفر مشاور امنیت ملی وقت کاخ سفید در پاییز ۲۰۱۸ به ایروان و ترغیب آن کشور به همراهی با اهداف آمریکا؛ مطرح و طبق زمان بندی در پایان مارس ۲۰۲۰ (۱۱ فروردین ماه ۹۹) عملیاتی خواهد شد و به این ترتیب ارمنستان جزو ۹۰ کشور دارای سفارت در سرزمین‌ها اشغالی خواهد بود.

علاوه بر توصیه آمریکا به دولت غربگرای ارمنستان برای تقویت روابط با رژیم صهیوینستی؛ وزارت خارجه و سیستم امنیتی این رژیم غاصب نیز از مدتها قبل، مقامات ارمنستان را با تشویق‌های لازم و رفت و آمدهای متعدد مجاب به این ساخته که ایروان اقدام به گشایش سفارت در فلسطین اشغالی بنماید و حتی درخواست کرده‌اند که شهر بیت المقدس محل استقرار این سفارتخانه باشد و بدیهی است یکی از الویت های اساسی صهیونیستها از تحکیم روابط با کشورهای منطقه قفقاز تأثیر گذاری بر فضای ژئوپلیتک آن به ویژه ایجاد اختلال در روابط کشورهای سه گانه قفقاز جنوبی با ایران از یک سو و بهره مندی از فرصت همجواری این کشورها با ج. ا.ا به منظور پیشبرد اقدامات امنیتی و اقتصادی ضد ایرانی خود از سوی دیگر می‌باشد.

آسیب شناسی فاجعه جیلولوق در غرب آذربایجان

اواخر اسفند سالروز جنایتی هولناک در اورمیه و سلماس می باشد که به مدت حداقل شش ماه غرب آذربایجان را درگیر خود کرد. جنگ جهانی اول است و قسمت شمالی ایران از جمله آذربایجان در تصرف روس و قسمت جنوب در اختیار انگلیس. پاییز سال ۱۲۹۶ شمسی بود که با وقوع انقلاب بلشویکی در روسیه تزاری، قشون روس از جنگ خارج شده و کلیه مناطق متصرفی از جمله آذربایجان را ترک کرد. تخلیه آذربایجان از طرف روس به معنای رهاکردن این مناطق به دست عثمانی بود که درگیر جنگ با متفقین ( روس، انگلیس، فرانسه و غیر مستقیم آمریکا) بود. بنابراین قرارگاه مرکزی متفقین برای جلوگیری از پیشروی قوای عثمانی در آذربایجان در صدد مسلح کردن مسیحیان فراری از عثمانی به آذربایجان برآمد و در این امر ناصواب متاسفانه میسیونرهای مذهبی کشورهای اروپایی نیز که مثل مور و ملخ در منطقه مستقر بودند به یاری این قوای مسلحه آمدند.  ماجراجویانی از همشهریان مسیحی نیز که گول میسیونرها، مقامات انگلیس و فرانسه را خورده بودند وارد میدان شدند و شد آنچه که متاسفانه نبایستی می شد. در طی جنگ خونین تسلط مسیحیان ( جیلو و ارامنه) به اورمیه و سلماس از اسفند ۱۲۹۶ الی خرداد ۱۲۹۷ بیش از یکصد و پنجاه هزار نفر از اهالی آذربایجان نیست و نابود شدند. رقمی که ناواردان به تاریخ اورمیه از شنیدن آن یکه می خورند و به هیچ وجه باور نمی کنند. با پیشروی قوای عثمانی در غرب آذربایجان این بار مسیحیان از ترس جان شهرهای خوی، سلماس و اورمیه را با وضع فلاکت باری ترک و با رهنمودهای مستشاری انگلیسی ها از راه میاندوآب، صایین قالا، بیجار و همدان و کرمانشاه به شمال بغداد در منطقه بعقوبه رسیدند. ماجراجویان خرسند از اطلاق عنوان کوچکترین متفق به هموطنان مسیحییمان باعث کشتاری وحشتناک در منطقه شده بودند. در طی این فرار آنی هزاران نفر از مسیحیان مخصوصا زنان ، کودکان و پیرمردان در دست و پای افراد مسلح ماجراجوی مسیحی تلف شدند. پس از پنج سال با اعلام عفو عمومی، اتباع مسیحی ایرانی مخفیانه و در حالی که یارای چشم در چشم شدن با همسایگان مسلمان خود نداشتند و پشیمان از این وضعیت به روستاهای خود برگشتند و این بار نیز از سوی همشهریان مسلمانشان پذیرفته شدند هر چند نگران از ماجراجویی های دوباره آنها ( اسناد رسمی دولتی در این باره بسیار زیاد است).
 آسیب شناسی این فاجعه:

۱- گزارشهای بسیاری از روند دخالت گستاخانه میسیونرهای مذهبی خارجی در اورمیه و سلماس در دست است که سعی دارد هموطنان مسیحی را متمایل به اروپا و جهان مسیحیت در خارج از ایران نماید. ( خصوصا از دوران حملات شیخ عبیدالله و سپس سالهای ۱۲۸۰ شمسی به بعد )

۲- وابستگی فکری و حتی تسلیحاتی عوامل اصلی این فجایع به قوای سیاسی خارجی متفقین خصوصا انگلیس و فرانسه محرز می باشد.

۳- اطاعت محض از سیاستهای خارجی قوای متفقین سبب شد که نه تنها از مسلمانان بلکه هزاران نفر از آشوری ها و مسیحیان آذربایجانی نیز تلف شوند و این گروهها تا امروز نیز نتوانستند از این اوضاع بوجود آمده از طرف اروپا و آمریکا خارج شوند.

۴- ماجراجویی برای تشکیل مملکتی در دل آذربایجان باعث برخوردهای خونینی شد که به تحلیل اقلیت قومی مذهبی مسیحیان اورمیه و سلماس منجر شد.

۵- بی تفاوتی جدی حاکمان و طبقه اشراف اورمیه و سلماس برای بسیج مردمی در زمان نبود حاکمیت دولت مرکزی  و ماجراجویی های سرسپردگان به خارج

۶- عدم توجه جدی به موضوعاتی از قبیل بررسی نقاط ضعف و آسیب پذیری شهرهای آذربایجان غربی از سوی والی و حاکمان منطقه.

گفتنی است خواندن تاریخ به مثابه پرونده خوانی و سپس عبرت از اعمال گذشتگان است برای داشتن آینده ای بهتر و زندگی در صلح و امنیت. خصوصا برای ماجراجویانی که یکصد سال بعد از فاجعه جیلولوق احیانا درصدد اجرای طرحی دیگر هستند و می خواهند مملکتی از دل آذربایجان برای خود دست و پا کنند می تواند بسیار پرعبرت باشد.

دکتر توحید ملک زاده

    با شکایت یک وکیل دادگستری وزارت آموزش و پرورش محکوم شد

حکم دیوان عدالت اداری به آموزش زبان‌های بومی

 

حکم دیوان عدالت اداری در پی شکایت یک وکیل از وزارت آموزش و پرورش مبنی بر لزوم اجرای قانون در خصوص آموزش زبان‌های محلی صادر شد. بر اساس حکم صادر شده وزارت آموزش و پرورش طبق قانون اساسی مکّلف به رعایت حق شهروندان در بهره‌مندی از تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی خاص هر محل و قوم است.همواره از ایران به عنوان کشوری یاد می‌شود که دارای اقوام متعددی بوده و در این بین علاوه بر زبان فارسی زبان‌ها و گویش‌های متنوعی هم در آن رایج است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک میثاق‌نامه، حقوق و حق برخورداری همه اقوام را از آموزش زبان‌ محلی در نظر گرفته، این در حالی است که به نظر می‌رسد اصول قانون در اجرا با بی‌توجهی همراه شده باشد. این بی‌توجهی به اجرای قانون اساسی در وظایف محول شده به آموزش و پرورش در رابطه با آموزش زبان‌های محلی در مدارس سبب شد که یک وکیل دادگستری با طرح دعوی نسبت به الزام وزارت آموزش و پرورش به اجرای وظیفه قانونیِ تالیف و طبع و توزیع کتب درسی و کمک آموزشی و تدریس و آموزش ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه، حکم الزام آن را از دیوان دریافت کند.
حدود دو سال قبل بود که مسعد سلیتی، وکیل پایه یک دادگستری همزمان با روز جهانی زبان مادری در اسفند ماه 1396 دعوی خود را به علت تخلف وزارت آموزش وپرورش از اجرای قسمت اخیر اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است ) در مورد تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در کنار زبان فارسی در مدارس کشور و خودداری از انجام وظیفه مذکور با توجه به بند ۷ماده ۱۰قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش (تالیف و طبع و توزیع کتب درسی و نشریات کمک آموزشی براساس برنامه‌ریزی‌های زمان‌بندی شده در چهارچوب نظام آموزشی با رعایت اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت بافت متناسب زندگی روستایی،عشایری و شهری) تقدیم دیوان عدالت اداری کرد.سلیتی در این باره به همدلی گفت:«ایران به عنوان کشوری با تعدد قومی و مذهبی که به موجب اصل نوزدهم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی، این تنوع قومی و مذهبی مورد پذیرش قرار گرفته، و برابر اصل بیستم همه‏ افراد ملت‏ اعم‏ از زن‏ و مرد یکسان‏ در حمایت‏ قانون‏ قرار دارند و از همه‏ حقوق‏ انسانی‏، سیاسی‏، اقتصادی‏، اجتماعی‏ و فرهنگی‏ با رعایت‏ موازین‏ اسلام‏ برخوردارند، بنابراین با استناد به قسمت اخیر اصل پانزدهم قانون اساسی که اشعار می‌دارد استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است، وزارت آموزش و پرورش به اجرای وظیفه قانونی خود در این اصل از قانون الزام دارد.»
سلیتی ادامه داد:« همچنین با استناد به اصل 30قانون اساسی دولت موظف است وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد بنابراین با توجه به این اصول که بر عهده دولت است شکایت را طرح کردم.»علاوه بر این، مسعد سلیتی وکیل، با استناد به بندهای 7 و همچنین ۲۲،۱۱،۱۰،۹،۶ ماده ۱۰ قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش تأمین و تدارک نیازمندی‌های آموزشی و پرورشی (‌مکان تجهیزات، امکانات دیگرآموزشی و کمک آموزشی)، آموزش مستمر معلمان و کارکنان وزارت به منظور ارتقاء سطح توانایی شغلی آنان، جذب و انتخاب افراد صالح برای تعلیم و تربیت از طریق گزینش، تأمین نیاز نیروی انسانی آموزشی و پرورشی وزارت از طریق ایجاد دانش‌سراها ومراکز تربیت معلم و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای و تأمین آموزش و پرورش رایگان برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه ازجمله زبان‌های محلی و قومی را، از وظایف انحصاری وزارت آموزش و پرورش در شکایت مطرح کردند.حال بعد از حدود دو سال از شکایت مطرح شده توسط این وکیل پایه یک دادگستری، دیوان عدالت اداری حکم به الزام آموزش و پرورش در موارد گفته شده داده است.
بر این اساس طی دادنامه شماره 9809970957101487 مورخ 19 اسفند 1398، شعبه 43 دیوان عدالت اداری حکم به الزام وزارت آموزش و پرورش بر اجرای وظیفه مقرر قانونی به نحو تألیف و طبع و توزیع کتب درسی و نشریات کمک آموزشی و تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه در مدارس کشور براساس برنامه‌ریزی‌های زمان‌بندی شده در چارچوب نظام آموزشی، با رعایت خصوصیات زبان و بافت متناسب زندگی روستائی، عشایری و شهری هر یک از اقوام صادر کرده است.در بخشی از حکم صادره دیوان عدالت اداری آمده است با توجه به «ریل‌گذاری جهت اجرایی شدن سیاست‌ها و اهداف، آموزش و پرورش مکّلف به رعایت حق شهروندان در بهره‌مندی از تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی خاص هر محل و قوم است.
مسّلم است که در قانون اساسی با توجه به ماهیت و ذات وجودی آن، ظرفیت اجرایی احکام و طرق آن بیان نشده است؛ ولی باید توجه داشت که قانون‌گذار در بند 7 از ماده 10 قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش، ظرفیت اجرایی حکم قسمت اخیر اصل پانزدهم قانون اساسی را ایجاد کرده است. بنابراین با وجود عبارت تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس، در اصل پانزدهم قانون اساسی و حکم مقرر در بند7 از ماده 10 قانون اهداف و وظایف وزارت آموزش و پرورش باید گفت؛ حق شهروندان در این خصوص، از مرحله امکان بهره‌مندی به مرحله لزوم بهره‌مندسازی توسط وزارت آموزش و پرورش رسیده و تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس از وظایف وزارت آموزش و پرورش قلمداد شده است. بنا بر استدلال مذکور، به استناد مقررات فوق الذکر و مواد 10،11،58 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به الزام وزارت آموزش و پرورش بر اجرای وظیفه مقرر قانونی به نحو تألیف و طبع و توزیع کتب درسی و نشریات کمک آموزشی و تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی تا پایان دوره متوسطه در مدارس کشور براساس برنامه‌ریزی‌های زمان‌بندی شده در چارچوب نظام آموزشی، با رعایت خصوصیات زبان و بافت متناسب زندگی روستائی، عشایری و شهری هر یک از اقوام صادر شد.»

 

منبع: روزنامه همدلی

گزارش جالب دیدار ایران - پرتغال در برنامه عصر جدید (ویدیو)

یکی از شرکت کنندگان مرحله جدید برنامه عصر جدید رویارویی تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی روسیه با پرتغال را با زبان تُرکی گزارش کرد.

 

 

 

به یاد سیدهادی خسروشاهی؛ زبان ترکی و آیت الله خوئی و شریعتمداری

آقای سید هادی خسروشاهی یکی از کسانی است که اگر تاریخ سیاسی ایران را مرور کنیم، تقریباً از ۶۰ سال پیش تاکنون همواره در حوزه ی سیاست و فرهنگ نام آور بوده است. هنوز هم خوشبختانه خیلی سرحال است و از طنز هم بی نصیب نیست. آن وقت ها گاهی در گل آقا هم به نام مستعار می نوشت. چندی پیش در جلسه ای که گعده شده بود از علاقه مندی آذربایجانی ها به زبان مادری شان حرف می زد.

خودش اهل خسرو شاه است و ترک. می گفت با هیأتی رفته بودیم عراق. به دیدن مرحوم آیت الله خوئی هم رفتیم. بعد از این که حرف ها زده شد و خواستیم بلند شویم، آیت الله خوئی من را صدا زد و با همان لهجه ی ترکی گفت آقای خسروشاهی تو بمان. ماندم. حضرت آیت الله شروع کرد به ترکی حرف زدن. حرف مهمی نداشت ولی گفته بود در این نجف به ما سخت می گذرد از بس نمی توانیم با کسی ترکی حرف بزنیم.

آقای خسروشاهی ادامه می داد که یک بار هم خدمت مرحوم آیت الله شریعتمداری بوده است. دو نفری داشتند فارسی حرف می زدند. آیت الله شریعتمداری نگاهی به اطراف کرده بود و دیده بود کسی نیست، گفته بود آقای خسروشاهی ترکی حرف بزن که من بهتر بفهمم.

این اهتمام آذربایجانی‌ها به ترکی حرف زدن و تعصبی که در دفاع از هویت زبانی خود دارند خیلی قابل احترام است. باید دولت، به خصوص مسئولان فرهنگی به این هویت های زبانی و قومی در چارچوب ایران واحد و سرافراز توجه ویژه کنند.

* این مطلب را ۱۲ سال پیش در وبلاگم نوشته‌ام.(سید محمد علی ابطحی)

جناب استاد سیدهادی خسروشاهی پنج شنبه ۸ اسفند به دلیل بیماری کرونا درگذشت. از آنجا که به دلیل شرایط خاص اجتماعی، فعلا مراسمی برای این مرد بزرگ برگزار نمی شود، خبرآنلاین سنت «پاسداشت مکتوب نخبگان» را برای این عالم فرزانه منتشر می کند.

تُرکی زبانی بسیار غنی است

تُرک‌شناس گرجستانی با بیان اینکه از سال ۱۹۵۶ در حال مطالعه و‌ تحقیق در خصوص زبان و تاریخ تُرک است افزود: زبان تُرکی به خاطر غنی بودنش مرا علاقه‌مند کرد.

تسیسانا آبولادزه، بانوی ۸۶ ساله تُرک‌شناس گرجستانی زندگی آکادمیک خود را صرف مطالعه و تحقیق در خصوص زبان و تاریخ تُرک کرده است و در موسسه نسخ خطی گرجستان مشغول فعالیت و تحقیق است.

آبولادزه در گفتگو‌ با خبرنگاران ضمن بیان علاقه‌مندی خود در زمینه مطالعات تاریخ عثمانی افزود: در گرجستان نزدیک به ۴۰۰ نسخه خطی مربوط به آثار ادبی به زبان‌های تُرکی عثمانی، تُرکی آذربایجانی، تُرکی ترکمنی و تُرکی ازبکی وجود دارد.

این بانوی تُرک‌شناس ضمن بیان مطالعه و تحقیق در خصوص نسخه‌های خطی با قدمت‌های مختلف افزود: "دانشجویانم مرتب به ترکیه سفر می‌کنند. من هم گاهی به عنوان توریست و گاهی جهت شرکت در محافل علمی به این کشور سفر می‌کنم. تنها آرزویم، دسترسی و مطالعه در کتابخانه‌ها و آرشیوهای ترکیه در این کشور است. این برای من خیلی خوب خواهد بود اما به گمانم برای این کار دیگر پیر شده‌ام".

خانم آبولادزه تصریح کرد بنا به دعوت شاعر و محقق برجسته تاریخ و‌ ادبیات ترک، آقای اورهان شاایک گوکیای به مدت زیادی در استانبول اقامت کرده و از ایشان تاثیرات زیادی گرفته است.

آبولادزه با بیان اینکه نسل جدید تورکولوژیست‌ها این فرصت را خواهند داشت که در محیط‌ها و مکان‌های بهتری کار کنند، گفت: " هم اکنون دانشجویانم بهتر از من تُرکی صحبت می‌کنند اما آن‌ها تُرکی عثمانی را بهتر از من نمی‌دانند. امیدوارم آن‌ها نیز بهتر از من آن را یاد گرفته و صحبت کنند. سعی میکنم دانشجویانم را به بهترین نحو ممکن تعلیم دهم. یک دانشجو دارم که از او بسیار راضی‌ام. مطمئن هستم که در آینده یک تُرک‌شناس بسیار بزرگ خواهد شد. در شهرهای قونیه، ارزروم و دیگر مناطق ترکیه دانشجویانی دارم که آن‌ها نیز مشغول مطالعه و تحقیق‌اند. ترکیه و مردم تُرک را خیلی دوست دارم. تُرکی زبانی بسیار غنی است، به همین جهت است که مرا به سوی خود جذب و علاقه‌مند کرده است. زبانِ بسیار آهنگین و صداداری است. این خصوصیت را در زبان عربی و دیگر زبان‌ها نمی‌بینم".